Stawki opłat za korzystanie ze środowiska na rok 2023

„Opłaty za korzystanie ze środowiska” funkcjonują od 2002 r. na podstawie ustawy – Prawo ochrony środowiska. Niektórzy tego nie zauważyli i nadal używają poprzedniej nazwy tego ekologicznego podatku, a mianowicie mówią i piszą o „opłatach za gospodarcze korzystanie ze środowiska”, które pod tą nazwą wymagane były od 1980 r. do 2001 r. na mocy ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska.

Zasady dotyczące opłat za korzystanie ze środowiska zostały określone w tytule V, a szczególnie w art. 273-297a POŚ.

Obecnie, podmiot korzystający ze środowiska ponosi roczne opłaty za korzystanie ze środowiska za:

wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza
wydane uprawnienia do emisji CO₂
składowanie odpadów.

Do opłat za korzystanie ze środowiska za 2023 r. nadal stosować trzeba dotychczasowe rozporządzenie z 2017 r. w sprawie opłat [3], ale oprócz stawek. Nadal więc stosuje się z tego rozporządzenia wszelkie zasady, odnośniki i ich objaśnienia, np. odnośnik 4 przy niektórych stawkach za składowanie odpadów dotyczący obliczania opłaty dla odpadów uwodnionych.
Natomiast same stawki za korzystanie ze środowiska w 2023 r. należy stosować z nowego obwieszczenia [4]. Stawki te co roku są podwyższane o wskaźnik tzw. inflacji. Na 2023 r. zostały podwyższone w stosunku do stawek na 2022 r. o 5,1% na podstawie wskaźnika wzrostu cen w 2021 r. w stosunku do 2020 r. (M.P. z 2022 r. poz. 31).

Podmiot korzystający ze środowiska ustala we własnym zakresie wysokość należnej opłaty według stawek obowiązujących w okresie, w którym korzystanie ze środowiska miało miejsce. Podmiot musi ją wnieść (gdy jest > 800 zł za dany rodzaj korzystania ze środowiska) za dany rok kalendarzowy do 31 marca następnego roku na rachunek urzędu marszałkowskiego właściwego ze względu na miejsce:

rejestracji podmiotu – w przypadku opłaty za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza z eksploatacji urządzeń (w tym środków transportu);
korzystania ze środowiska – w pozostałych przypadkach.

Opłatę za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza od 2019 r. ustala się na podstawie wielkości rocznej rzeczywistej emisji, określonej w raporcie tzw. KOBiZE, o którym mowa w art. 7 ust. 1 USZE.

W tym samym terminie tj. do 31 marca podmiot obowiązany jest przedłożyć marszałkowi województwa tzw. wykazy opłatowe zgodnie z aktualnym wzorem [5]. Nie musi przekazywać wykazów, gdy roczna wysokość opłaty z tytułu każdego z rodzajów korzystania ze środowiska nie przekracza 100 zł.

W powyższych opłatach za korzystanie ze środowiska i wykazach opłatowych należy uwzględnić też opłatę podwyższoną:

(art. 292 POŚ) o 500% za wprowadzanie do powietrza gazów lub pyłów bez wymaganego pozwolenia;
(art. 293 POŚ) dotyczącą magazynowania lub składowania odpadów bez wymaganej decyzji, składowania w miejscu na ten cel nieprzeznaczonym lub porzucania odpadów.

Wg art. 273 ust. 3 POŚ, poza ww. rodzajami korzystania ze środowiska odrębne przypadki i zasady ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska określa:

ustawa o ochronie przyrody
Prawo geologiczne i górnicze
inne ustawy (?)

Wcześniejsze przepisy

Opłaty za korzystanie ze środowiska wg POŚ były kwartalne (od 2002 do czerwca 2005), potem półroczne (od lipca 2005 do końca 2012), a od 2013 roku są roczne.

Do końca 2017 r. opłaty za korzystanie ze środowiska wg POŚ obejmowały też:

wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi.
pobór wód,

a od 2018 r. opłaty za pobór wód i wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi oraz za wody opadowe i roztopowe wprowadzane do wód ponosi się w ramach opłat za usługi wodne (które obejmują też inne działalności) na podstawie PW2.

Podstawa prawna

[1] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (POŚ)
[2] Ustawa z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji (USZE)
[3] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 2017 r. w sprawie jednostkowych stawek opłat za korzystanie ze środowiska (Dz. U. poz. 2490)
[4] Obwieszczenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 7 października 2023 r. w sprawie wysokości stawek opłat za korzystanie ze środowiska na rok 2023 (M.P. poz. 1009)
[5] Rozporządzenie Ministra Klimatu z dnia 11 grudnia 2019 r. w sprawie wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat (Dz. U. poz. 2443)
[6] Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 26 października 2022 r. w sprawie szczegółowego zakresu informacji zawartych w raporcie oraz sposobu jego wprowadzania do Krajowej bazy o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. poz. 2217)
[7] Ustawa z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (UHE3)
[8] Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (PW2)
[9] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 2017 r. w sprawie jednostkowych stawek opłat za usługi wodne (Dz. U. z 2022 r. poz. 2438)