Pył PM2,5 problematyczny dla pozwoleń i zgłoszeń instalacji

Pytanie: Mam pytanie dotyczące powracającego się tematu pyłu PM2,5. Są sprzeczne interpretacje co do konieczności uzyskiwania pozwolenia na emisję lub też zgłoszenia instalacji tu: do cięcia (instalacja nie wymieniona w rozporządzeniu), z której emitowana jest frakcja pyłu drobnego PM2,5. W przypadku instalacji gdzie emitowany jest tylko i wyłącznie pył, emisja jest zorganizowana, a z wyliczeń wynika, iż nie są przekraczane 10% wartości dopuszczalne lub wartości odniesienia, niestosowanie przepisów w sprawę standardów emisyjnych – czy konieczne jest posiadanie pozwolenia?

Ogólną zasadą jest, iż w przypadku braku konieczności posiadania pozwolenia wymagane jest zgłoszenie (oczywiście poza wyjątkami wskazanymi w rozporządzeniu). Oczywiście jest to możliwe do sprawdzenia dla pyłu ogółem oraz dla frakcji PM10, gdyż nie ma normy jednogodzinnej dla PM2,5.

Ale jak ma się do powyższego zapis ust. 3 rozporządzenia w sprawie przypadków braku konieczności pozwolenia (Dz. U. poz. 881) z zapisem odnośnie 10% w odniesieniu do 1 godziny, gdy tej normy nie ma? Czy w związku z tym poprzez brak normy można przyjąć, że 10% wartość nie jest dotrzymana? W związku z powyższym czy analizując zapisy rozporządzenia konieczne wówczas jest nie zgłoszenie a pozwolenie? [D.Ch.]

Odpowiedź: W związku z tym, że są różne interpretacje tego zagadnienia, proponuję ustalić stanowisko z właściwym organem do wydania pozwolenia/ przyjęcia zgłoszenia.

Moim zdaniem brak normy D1 dla pyłu PM2,5 w przypadku emisji pyłu nie jest przeszkodą do korzystania z przepisów dotyczących 10% D1:

– określonych w § 1 ust. 3 rozporządzenia [2]:

3. Pozwolenia nie wymaga wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza z innych niż określone w ust. 1 lub 2 rodzajów instalacji, do których nie stosuje się przepisów w sprawie standardów emisyjnych [6], w przypadku gdy żadna z substancji wprowadzanych do powietrza z wszystkich tych rodzajów instalacji położonych na terenie jednego zakładu nie powoduje przekroczenia 10 % dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu [4] albo 10 % wartości odniesienia [5], uśrednionych dla 1 godziny.

– określonych w ust. 2 pkt 2 załącznika do rozporządzenia [2], który wymienia rodzaje instalacji, z których wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza nie wymaga pozwolenia:

2. Instalacje inne niż energetyczne – o nominalnej mocy cieplnej do 1 MW, opalane węglem kamiennym, koksem, biomasą, olejem napędowym, olejem opałowym, benzyną, biopaliwami ciekłymi, paliwem gazowym, z których:
1) wprowadzane do powietrza gazy lub pyły pochodzą wyłącznie ze spalania tych paliw lub
2) wprowadzane do powietrza gazy lub pyły pochodzące z prowadzonych w tych instalacjach procesów innych niż spalanie paliw nie powodują przekroczenia 10 % dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu [4] albo 10 % wartości odniesienia [5], uśrednionych dla 1 godziny.

– określonych w art. 224 ust. 3 POŚ:

3. W pozwoleniu nie określa się wielkości emisji dla tych rodzajów gazów lub pyłów, które wprowadzone do powietrza ze wszystkich wymagających pozwolenia instalacji położonych na terenie jednego zakładu nie powodują przekroczenia 10% dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu [4] albo 10% wartości odniesienia [5], uśrednionych dla godziny; w takim przypadku w pozwoleniu wskazuje się rodzaje gazów i pyłów, których wielkości emisji nie określono.

W obowiązującym od 3.10.2012 r. rozporządzeniu [3] po raz pierwszy określono zgodnie z dyrektywą CAFE dopuszczalny poziom dla pyłu zawieszonego PM2,5 (frakcja pyłu 0-2,5 µm), ale tylko w odniesieniu do roku – obecnie Da = 25 µg/m³, a od 2020 r. Da = 20 µg/m³.

Do tej pory nie określono dla pyłu zawieszonego PM2,5 przywoływanej w cytowanych powyżej przepisach normy uśrednionej dla 1 godziny (D1) ani w dopuszczalnych poziomach [4], ani w wartościach odniesienia [5]. Dlatego niektórzy uważają, że powyższych przepisów nie można zastosować dla instalacji emitujących pył PM2,5, bo nie dają zwolnienia w przypadku braku normy jednogodzinnej.

Taka sytuacja dotyczy obecnie jedynie pyłu, gdyż dla wszystkich innych normowanych w [4] i [5] substancji tylko dla frakcji pyłu PM2,5 nie ma normy D1, ale jest norma Da.

Trzeba jednak zwrócić uwagę na to, że pył jest substancją składającą się z różnych frakcji (np. PM1, PM2, PM2,5, PM3, PM4 …), dla których poza frakcją PM10 nie było i nadal nie ma normy D1, a powyższe cytowane przepisy dotyczące 10% D1 były już przed 3.10.2012 r. i nie było wówczas wątpliwości co do ich stosowania dla instalacji emitujących pył. Dlaczego teraz miałoby być inaczej?

Poza tym widzę różną praktykę określania pyłu w pozwoleniach, co moim zdaniem nie powinno mieć miejsca i dlatego powinno być doprecyzowane w przepisach. W przypadku standardów emisyjnych [6] w pozwoleniu powinien być wpisany “pył” i tak zwykle jest. W innych przypadkach bywa różnie, np. pozwolenie określa dopuszczalną emisję tylko dla “pyłu PM10”, a czasem też dla pyłu PM2,5, nawet wtedy gdy wiadomo, że większe frakcje pyłu też są emitowane. Bywa, że w pozwoleniu określona jest dopuszczalna emisja dla “pyłu” albo “pyłu ogółem” albo “pyłu całkowitego”, czasem z dodatkowym określeniem dopuszczalnej emisji np: w tym „pył PM10” i „pył PM2,5”. Tymczasem w pomiarach emisji (w tym kontrolnych WIOŚ) określa się łączną wielkość emisji pyłu bez podziału na frakcje i tak określona emisja pyłu porównywana jest z dopuszczalną określoną w pozwoleniu.

Podstawa prawna

[1] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (POŚ) (Dz. U. z 2018 r. poz. 799, z późn. zm.)
[2] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie przypadków, w których wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza z instalacji nie wymaga pozwolenia (Dz. U. z 2010 r. poz. 881)
[3] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia (Dz. U. z 2010 r. poz. 880, z późn. zm.)
[4] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. poz. 1031)
[5] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. poz. 87)
[6] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 marca 2018 r. w sprawie standardów emisyjnych dla niektórych rodzajów instalacji, źródeł spalania paliw oraz urządzeń spalania lub współspalania odpadów (Dz. U. poz. 680, z późn. zm.)