’Opłata kubkowa’ od stycznia 2024 r.

Nowy Rok wiąże się z nowym obowiązkiem dla sprzedawców. Obowiązani są do pobrania od użytkownika końcowego dodatkowej opłaty za kubki na napoje i pojemniki na żywność jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. Opłata ta nie ma własnej nazwy, niektórzy nazwali ją 'opłata konsumencka’, a ja ją nazwałam 'opłata kubkowa’.

Nowe obowiązki, w tym dotyczące opłaty kubkowej, wprowadziła ustawa z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw, która została ogłoszona w Dz. U. z 2023 r. poz. 877, weszła w życie 24 maja 2023 r. z wyjątkami, a niektóre jej przepisy (m.in. dotyczące opłaty kubkowej) stosuje się od 2024 r.:

Art. 20. Przepisy art. 3b ust. 1 i 2, art. 3c ust. 1, art. 3d–3g, art. 3k, art. 3l ust. 1 i 3, art. 3m, art. 3n, art. 8d, art. 11b oraz art. 40a pkt 1, 2, 12, 13 i 15 ustawy zmienianej w art. 1 (UPROD) stosuje się od dnia 1 stycznia 2024 r.

Przepisy dotyczące nowej opłaty kubkowej są w art. 3b-3h UPROD i dotyczą kubków i pojemników wymienionych w załączniku nr 6 do UPROD:

PRODUKTY JEDNORAZOWEGO UŻYTKU Z TWORZYW SZTUCZNYCH PODLEGAJĄCE ZMNIEJSZANIU STOSOWANIA
Do produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych podlegających zmniejszaniu stosowania zalicza się:
1) kubki na napoje, w tym ich pokrywki i wieczka;
2) pojemniki na żywność, w tym pojemniki takie jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowane w celu umieszczania w nich żywności, która jest:
a) przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos,
b) zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika oraz
c) gotowa do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie czy podgrzewanie
– w tym pojemniki na żywność typu fast food lub na inne posiłki gotowe do bezpośredniego spożycia,

z wyjątkiem pojemników na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność.

Stawki opłaty kubkowej wg rozporządzenia Dz. U. z 2023 r. poz. 2679 wynoszą:

20 gr za 1 kubek na napoje
25 gr za 1 pojemnik na żywność.

Obowiązek pobrania opłaty kubkowej od użytkownika końcowego dotyczy:

– prowadzącego jednostkę handlu detalicznego, handlu hurtowego lub gastronomiczną, w których przedsiębiorca oferuje ww. kubki lub pojemniki albo napoje lub żywność pakowane przez tego przedsiębiorcę w tych jednostkach w takie opakowania;

– pakującego i oferującego za pomocą urządzenia vendingowego napoje lub żywność w ww. kubki lub pojemniki.

Obowiązek pobierania opłaty kubkowej nie dotyczy więc sprzedaży fabrycznie zapakowanych produktów w opakowaniach.

Sprzedawca powinien wnioskować o wpis do rejestru w BDO (albo aktualizację wpisu) w Dziale II tabela 8:

Przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego, jednostkę handlu hurtowego lub jednostkę gastronomiczną, w której są oferowane produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych będące opakowaniami lub napoje lub żywność pakowane przez tego przedsiębiorcę w te produkty lub przedsiębiorca pakujący i oferujący napoje lub żywność w takich opakowaniach za pomocą urządzenia vendingowego.

Ci sprzedawcy, którzy do 24 sierpnia 2023 r. złożyli wniosek o wpis w rejestrze BDO w powyższym zakresie, mogą prowadzić działalność bez posiadania takiego wpisu do dnia jego uzyskania, co wynika z art. 13 ustawy Dz. U. z 2023 r. poz. 877. Mogą więc sprzedawać te opakowania oraz mogą pakować w te opakowania napoje i żywność pobierając przy tym opłatę kubkową. Natomiast inni sprzedawcy muszą najpierw uzyskać wpis w rejestrze BDO w powyższym zakresie, aby mogli prowadzić taką sprzedaż.

Trzeba mieć na uwadze, że opłata kubkowa dotyczy również jednorazowych opakowań wielomateriałowych zawierających plastik np. papierowych z wykładziną lub powłoką z tworzywa sztucznego (patrz np. tabela 4-8 wytycznych KE) i ma być pobierana tylko od użytkownika końcowego. Wg definicji art. 2 pkt 9e i 11ac UPROD:

Art. 2. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

9e) produkcie jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych – rozumie się przez to produkt, który jest w całości lub części wykonany z tworzyw sztucznych i który nie został przeznaczony, zaprojektowany ani wprowadzony do obrotu, tak aby osiągnąć w ramach jego cyklu życia wielokrotne użycie przez zwrócenie go w celu powtórnego napełnienia lub ponownego użycia do tego samego celu, do którego był pierwotnie przeznaczony;

11ac) użytkowniku końcowym – rozumie się przez to podmiot nabywający produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, opakowania jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych lub napoje lub żywność w opakowaniach jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych w celu ich wykorzystania na potrzeby własne, bez dalszej odsprzedaży.

Oprócz obowiązku pobrania opłaty kubkowej sprzedawca ma obowiązek:

do 15 marca następnego roku wnieść pobraną opłatę kubkową na odrębny rachunek bankowy prowadzony przez marszałka województwa właściwego ze względu na miejsce jej pobrania;
prowadzić, w postaci papierowej albo elektronicznej, ewidencję liczby nabytych i wydanych użytkownikom końcowym ww. kubków i pojemników (oddzielnie dla każdej jednostki handlowej i gastronomicznej, a w przypadku urządzeń vendigowych – oddzielnie dla każdego województwa), a także archiwizować te dane 5 lat;
do 15 marca następnego roku złożyć przez BDO sprawozdanie ww. marszałkowi o:
- ilości nabytych oraz wydanych w danym roku kalendarzowym kubków i pojemników;
- wysokości należnej opłaty kubkowej obliczanej oddzielnie dla kubków i pojemników;
od 1 lipca 2024 r. zapewnić dostępność (nie dotyczy sprzedaży przez urządzenia vendingowe):
- opakowań alternatywnych do ww. kubków i pojemników jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, wytworzonych z materiałów innych niż tworzywa sztuczne, w tym innych niż tworzywa sztuczne ulegające biodegradacji, lub
- opakowań wielokrotnego użytku.

UWAGA

Pobrana opłata kubkowa musi być odprowadzona do marszałka województwa, a oprócz niej sprzedawca musi naliczyć VAT i koszt samego kubka czy pojemnika. Nie zdziw się więc, że zapłacisz więcej niż 20 gr za kubek i 25 gr za pojemnik.

PODSTAWA PRAWNA

[1] Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (UPROD)
[2] Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 7 grudnia 2023 r. w sprawie stawek opłaty za produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych będące opakowaniami
[3] Wytyczne Komisji dotyczące produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 w sprawie ograniczenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko

TEMATY POWIĄZANE

Nowe obowiązki dotyczące produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych
Prowadzisz działalność związaną z tworzywami sztucznymi? Niektórzy mają 3 miesiące na złożenie wniosku o wpis do rejestru BDO