Nowe Prawo wodne a zakłady pracy chronionej

Opłaty tzw. środowiskowe oraz zwolnienia z nich określone są w szeroko rozumianych ustawach z zakresu ochrony środowiska, ale też w całkiem innych, np. w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych [1]:

Art. 31. 1. Prowadzący zakład pracy chronionej spełniający warunek, o którym mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. b, lub zakład aktywności zawodowej w stosunku do tego zakładu jest zwolniony z:
2) opłat, z wyjątkiem opłaty skarbowej i opłat o charakterze sankcyjnym.

Z tego przepisu wynika, że podmiot prowadzący ww. zakład o statusie zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej musi wnosić następujące opłaty o charakterze sankcyjnym wymienione w § 1 rozporządzenia [2]:

1) opłaty określone w art. 36 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, z wyłączeniem opłat, o których mowa w ust. 3 i 3a;

2) opłaty eksploatacyjne określone w PGG (w związku z art. 225 PGG2 dotyczy również opłat eksploatacyjnych określonych w art. 134 PPG2);

3) opłaty za korzystanie ze środowiska określone w POŚ;

4) opłaty produktowe i depozytowe określone w UPROD (a więc od 2010 r. nie są już opłatami o charakterze sankcyjnym opłaty produktowe i depozytowe za baterie i akumulatory, bo te są wg art. 38 i 54 UBA; a więc od 2014 r. nie są już opłatami o charakterze sankcyjnym opłaty produktowe w odniesieniu do produktów w opakowaniach, bo te są wg art. 34 UGOPAK; a więc obecnie opłatami o charakterze sankcyjnym są jedynie opłaty produktowe za produkty wymienione w załączniku 4a do UPROD: oleje smarowe, preparaty smarowe, opony);

5) opłaty określone w art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o towarach paczkowanych;

6) opłaty określone w art. 84 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu);

7) opłaty określone w art. 18 i 22 UOZON (opłaty za substancje kontrolowane wprowadzone po raz pierwszy do obrotu w kraju, ale od 10.07.2015 r. wg UOZON2 nie ma już takich opłat);

8) opłaty określone w art. 25 UHE (opłaty za uprawnienia do emisji CO2 przyznane na pierwszy rok okresu rozliczeniowego, ale nie są opłatami o charakterze sankcyjnym te należne od 21.06.2011 r. do 8.09.2015 r., bo określa je art 27 UHE2, natomiast od 9.09.2015 r. takie opłaty są opłatami o charakterze sankcyjnym, bo określa je art. 273.1.1a POŚ);

9) opłaty określone w art. 12 ust. 2, art. 14 i 17 URP (opłaty za brak sieci zbierania pojazdów, ale od 2016 r. nie ma już opłat z art. 12 URP, bo przepis jest uchylony);

10) opłaty określone w art. 64 ust. 2 i art. 69 USEE (opłaty produktowe za sprzęt elektryczny i elektroniczny, ale nie są opłatami o charakterze sankcyjnym te za rok 2016 i dalsze, gdyż określa je art. 72 i 77 USEE2).

Uwaga. Opłaty za pobór wody ze środowiska i za wprowadzanie ścieków do środowiska jeszcze za rok 2017 są opłatami o charakterze sankcyjnym, gdyż do końca roku 2017 art. 273 ust. 1 POŚ ma brzmienie:

Art. 273. 1. Opłata za korzystanie ze środowiska jest ponoszona za:
1) wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza;
1a) przydzielone uprawnienia do emisji na zasadach określonych w UHE3;
2) wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi;
3) pobór wód;
4) składowanie odpadów.

Natomiast 1.01.2018 r. powyższy pkt 2 i 3 zostaje usunięty z art. 273 ust. 1 przez nowe Prawo wodne (PW2), a wg przepisu przejściowego art. 533 PW2:

4. Do opłat za korzystanie ze środowiska należnych za okres do dnia 31 grudnia 2017 r. oraz wpływów z tych opłat stosuje się przepisy dotychczasowe.

Tak więc od roku 2018 opłaty za pobór wód oraz wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi będą już naliczane przez Wody Polskie na podstawie nowego Prawa wodnego, a więc od roku 2018 opłaty te nie będą już o charakterze sankcyjnym, gdyż rozporządzenie [2] nie wymienia nowego Prawa wodnego.

Uwaga. Nie wnosi się opłat niezakwalifikowanych jako opłaty o charakterze sankcyjnym, ale środki uzyskane z tytułu zwolnienia z takich opłat muszą być jednak przekazane na odpowiedni fundusz zgodnie z art. 31 ust. 3 i 4 ustawy [1]:

3. Prowadzący zakład pracy chronionej spełniający warunek, o którym mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. b, przekazuje środki uzyskane:

z tytułu zwolnień, o których mowa w ust. 1, na:
a) Fundusz (Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych) – w wysokości 10%,
b) zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych – w wysokości 90%.

4. Prowadzący zakład aktywności zawodowej przekazuje środki uzyskane z tytułu zwolnień, o których mowa w ust. 1, oraz wpływy z dochodu związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej na zakładowy fundusz aktywności.

Uwaga. Wg ustaw podatkowych [21, 22], opłaty o charakterze sankcyjnym nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Podstawa prawna

[1] Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2046, z późn. zm.) – art. 28, 31
[2] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 7 lipca 2004 r. w sprawie wykazu opłat o charakterze sankcyjnym – Dz. U. poz. 1682, z późn. zm. (uwaga – rozporządzenie dotyczy tylko prowadzących zakład pracy chronionej lub zakład aktywności zawodowej)
[3] Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej – Dz. U. z 2017 r. poz. 1261 – art. 36
[4] Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze (PGG) – Dz. U. z 2005 r. poz. 1947, z późn. zm., ustawa uchylona 1.01.2012 r., ale ilekroć w obowiązujących przepisach jest przywołana PGG, to wg art. 225 PGG2 należy przez to rozumieć PGG2
[5] Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (PGG2) – Dz. U. z 2016 r. poz. 1131, z późn. zm. – art. 134
[6] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (POŚ) – Dz. U. z 2017 r. poz. 519, z późn. zm. – art. 272-361
[7] Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (UPROD) – Dz. U. z 2016 r. poz. 1478 – art. 12, 17
[8] Ustawa z dnia 7 maja 2009 r. o towarach paczkowanych – Dz. U. z 2015 r. poz. 1161 – art. 14.2
[9] Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody – Dz. U. z 2016 r. poz. 2134, z późn. zm.
[10] Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową (UOZON) – Dz. U. z 2014 r. poz. 436 – uchylona 10.07.2015 r.
[11] Ustawa z dnia 15 maja 2015 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych (UOZON2) – Dz. U. poz. 881 , z późn. zm. – obowiązuje od 10.07.2015 r.
[12] Ustawa z dnia 22 grudnia 2004 r. o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji (UHE) – Dz. U. z 2004 r. poz. 2784, z późn. zm. – uchylona 21.06.2011 r.
[13] Ustawa z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (UHE2) – Dz. U. z 2011 r. poz. 695, z późn. zm. – obowiązywała od 21.06.2011 r. do 8.09.2015 r.
[14] Ustawa z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (UHE3) – Dz. U. z 2017 r. poz. 568, z późn. zm. – obowiązuje od 9.09.2015 r.
[15] Ustawa dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (URP) – Dz. U. z 2016 r. poz. 803, z późn. zm.
[16] Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (USEE) – Dz. U. z 2013 r. poz. 1155, z późn. zm. – art. 64, 69 – uchylona 1.01.2016 r.
[17] Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (USEE2) – Dz. U. poz. 1688 – obowiązuje od 1.01.2016 r.
[18] Ustawa z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach (UBA) – Dz. U. z 2016 r. poz. 1803 – art. 37, 38, 42
[19] Ustawa z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (UGOPAK) – Dz. U. z 2016 r. poz. 1863, z późn. zm.
[20] Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (PW2)
[21] Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowych od osób fizycznych – Dz. U. z 2016 r. poz. 2032, z późn. zm. – art. 22, 23
[22] Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – Dz. U. z 2016 r. poz. 1888, z późn. zm. – art. 15, 16