Kiedy osady stają się odpadami

Pytanie: Osady z klarowania wody (kod: 19 09 02) wytwarzane są w Zakładzie Uzdatniania Wody i pochodzą z płukania i czyszczenia elementów instalacji takich jak filtry, zbiorniki itp. Osady kierowane są do tzw. zbiornika zalądowiania osadów, gdzie sedymentują, a nadmiar wody (jako oczyszczony ściek) przelewa się wylotem i odprowadzany jest do odbiornika jakim jest pobliskie jezioro. Zakład posiada pozwolenie wodnoprawne na odprowadzanie tych ścieków; spełnione są wszelkie normy, aby mogły one być odprowadzane do odbiornika. Zgromadzone osady do tej pory po uzbieraniu się odpowiedniej ilości były wydobywane przez firmę zewnętrzną, poddawane odsączaniu na prasach (zawartość s.m. z 2% wzrasta do ok. 20%) i wywożone na składowisko odpadów.

Do tej pory Urząd Marszałkowski utrzymywał interpretację, iż gromadzone w zbiorniku zalądowania osady są odpadem i podlegają czasowemu magazynowaniu przez jego wytwórcę do czasu uzbierania odpowiedniej ilości i przekazania na składowisko odpadów. W związku z powyższym, właściciela zakładu obowiązywał termin magazynowania do 1 roku. Jednak czy urząd ma rację?

Czy osady zgromadzone w zbiorniku zalądowania osadów powinny być traktowane już jako odpad mimo, że wciąż trwa proces technologiczny? Osad w zbiorniku zalądowania sedymentuje, a nadmiar wody przelewa się przelewem do odbiornika – jeziora. Czy nie powinny stawać się odpadem dopiero w momencie wydobycia ich ze zbiornika w celu przekazania ich na składowisko odpadów? [Z.A.]

Odpowiedź: Moim zdaniem osady w zbiorniku sedymentacyjnym nie są odpadami, bo zbiornik jest do oczyszczania ścieków z zawiesin, a nie do magazynowania wytrąconych osadów. To wszystko, co dzieje się w tym zbiorniku, jest procesem technologicznym oczyszczania ścieków. Osady z tego zbiornika muszą być usunięte nie przed upływem 1 roku lecz wówczas, gdy osadów w zbiorniku będzie tyle, że pojemność czynna zbiornika nie będzie już wystarczająca do osiągnięcia określonej w pozwoleniu wodnoprawnym jakości odprowadzanych ścieków. Osady stają się odpadami dopiero w momencie wydobycia ich z tego zbiornika sedymentacyjnego, gdyż wg art. 3 ust. 1 pkt 6 UO2:

Art. 3. 1. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
6) odpadach – rozumie się przez to każdą substancję lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest obowiązany;

Jeżeli wydobywanie osadów ze zbiornika sedymentacyjnego jest przez firmę zewnętrzną, to ona jest wytwórcą tych odpadów, chyba że umowa o świadczenie tej usługi stanowi inaczej (art. 3 ust. 1 pkt 32 UO2).

Na wytwarzanie tych odpadów (kod: 19 09 02) firma usługowa nie musi posiadać pozwolenia, gdyż nie jest ona podmiotem prowadzącym tę instalację oczyszczania, ale musi dla tych wytworzonych przez siebie odpadów prowadzić ewidencję (KEO, KPO) i składać roczne sprawozdania. Nie musi mieć jednak zezwolenia na tak wytworzone przez siebie odpady, nie będzie musiała się też rejestrować w ramach BDO ze względu na prowadzony transport odpadów rejestrować.

Jeżeli wytwórcą tych odpadów (kod: 19 09 02) jest prowadzący tę instalację oczyszczania, bo umowa oświadczenie usługi wydobycia osadów ze zbiornika tak stanowi, to wówczas musi on mieć pozwolenie na wytwarzanie odpadów innych niż niebezpieczne w związku z eksploatacją tej instalacji, jeżeli ilość tych osadów łącznie z wszystkimi innymi odpadami innymi niż niebezpieczne wytworzonymi w związku z eksploatacją tej instalacji przekroczy w danym roku 5000 ton (art. 180a POŚ). W takim też przypadku prowadzący tę instalację dla wytworzonych przez siebie odpadów prowadzi ewidencję (KEO i wystawia KPO dla firmy usługowej zabierającej te odpady) i składa roczne sprawozdania. W takim też przypadku ta firma usługowa musi mieć zezwolenie na transport tych odpadów, a jak będzie BDO, to musi być wpisana do rejestru w ramach BDO jako transportująca odpady niewytworzone przez siebie.

Analogicznie, jak w przypadku ww. opisanych osadów, uważam, że odpadem nie są m.in.:
– trociny w cyklonie,
– szlamy w skruberze,
– pyły w urządzeniu odpylającym,
– kawałki drewna w łapaczu klocków,
– osady w zbiorniku magazynowym paliw,
– popioły paleniskowe i żużel pod i na ruszcie w kotle,
– osady i olej w separatorze koalescencyjnym oczyszczającym ścieki,
– osady w wannach procesowych do powierzchniowej obróbki z wykorzystaniem procesów elektrolitycznych lub chemicznych,
– …
Będą odpadami dopiero od momentu ich usunięcia z tych urządzeń, a ich posiadacz będzie się ich pozbywał, zamierzał się pozbyć lub do których pozbycia się jest obowiązany. Dopiero od tego momentu moim zdaniem liczy się więc czas ich magazynowania jako odpadów, a więc trzeba uwzględnić art. 25 ust. 4-6 UO2:

4. Odpady, z wyjątkiem przeznaczonych do składowania, mogą być magazynowane, jeżeli konieczność magazynowania wynika z procesów technologicznych lub organizacyjnych i nie przekracza terminów uzasadnionych zastosowaniem tych procesów, nie dłużej jednak niż przez 3 lata.
5. Odpady przeznaczone do składowania mogą być magazynowane wyłącznie w celu zebrania odpowiedniej ilości tych odpadów do transportu na składowisko odpadów, nie dłużej jednak niż przez rok.
6. Okresy magazynowania odpadów, o którym mowa w ust. 4 i 5, są liczone łącznie dla wszystkich kolejnych posiadaczy tych odpadów.

Uwaga. Magazynowanie odpadów z przekroczeniem tych terminów traktowane jest jako składowanie odpadów w miejscu na ten cel nieprzeznaczonym, co podlega opłacie podwyższonej (art. 293 ust. 3 POŚ).

Uwaga. Jeżeli wymagane jest pozwolenie na wytwarzanie odpadów, to w tej decyzji powinien być określony sposób i miejsce ich magazynowania, a gdy nie ma tej wymaganej decyzji, to magazynowanie to traktuje się jako składowanie odpadów bez wymaganej decyzji zatwierdzającej instrukcję prowadzenia składowiska (art. 293 ust. 2 POŚ).

Podstawa prawna

[1] Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (UO2) – Dz. U. z 2013 r. poz. 21, ze zm.
[2] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2014 r. w sprawie katalogu odpadów – Dz. U. z 2014 r. poz. 1923, katalog odpadów z zaznaczonymi zmianami
[6] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (POŚ) – Dz. U. z 2013 r. poz. 1232, ze zm.