Pytanie: Czy podmiot (firma mająca zezwolenie na transport odpadów) prowadzący prace związane z utrzymaniem zieleni (odpady biodegradowalne) gminnej, w związku z nowelizacją ustawy o utrzymaniu czystości i porządku będzie musiał przekazywać je do instalacji regionalnych? Czy może to robić sam, czy może to robić tylko firma mająca wpis do rejestru przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie odpierania odpadów komunalnych? Jeżeli tak to od kiedy? Czy straci tu zastosowanie art. 33 ustawy o odpadach? [A.J.]

Odpowiedź: Jeżeli regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy nie stanowi inaczej, to podmiot prowadzący usługę utrzymania/konserwacji zieleni gminnej nie musi przekazywać do regionalnej instalacji przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK) wytworzonych przez siebie odpadów w wyniku tej usługi. Może sam przekazać wytworzone przez siebie odpady innemu podmiotowi i nie musi mieć przy tym zezwolenia na transport wytworzonych przez siebie odpadów (art. 28 ust. 9 UO). Odpadów zielonych nie może jednak przekazać poza obszar regionu gospodarki odpadami komunalnymi (RGOK) (określonego w wojewódzkim planie gospodarki odpadami), na którym te odpady zostały wytworzone (art. 9 ust. 6 i 7 UO).

Potwierdza to stanowisko MŚ zamieszczone 13.10.2011 r. na stronie MŚ:

Wytwórca odpadów niebędący właścicielem nieruchomości, na której odpady powstają będzie mógł, w przypadku braku odmiennych postanowień regulaminu zagospodarować odpady zielone na obszarze RGOK w innej instalacji niż RIPOK. Obowiązek przekazania do RIPOK spoczywa jedynie na podmiotach odbierających odpady komunalne od właścicieli nieruchomości.

Uwaga. Przypominam, że od 2013 r. odpadów zielonych nie można przekazać na składowisko, co wynika z wejścia w życie pkt 7b w art. 55 ust. 1 UO:

Art. 55. 1. Zakazuje się składowania odpadów:
7b) ulegających biodegradacji selektywnie zebranych.

Wg definicji z art. 3 ust. 3 UO:

3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
7) odpadach ulegających biodegradacji – rozumie się przez to odpady, które ulegają rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów;
8b) odpadach zielonych – rozumie się przez to stanowiące części roślin odpady komunalne pochodzące z pielęgnacji terenów zieleni oraz targowisk, z wyjątkiem odpadów pochodzących z czyszczenia ulic i placów”

Opady zielone wytworzone w czasie pielęgnacji zieleni gminnej należy zaklasyfikować wg katalogu odpadów [2] do:

– grupa 20 – Odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie
– podgrupa – 20 02 – Odpady z ogrodów i parków (w tym z cmentarzy)
– rodzaj – 20 02 01 – Odpady ulegające biodegradacji

Firma prowadząca prace związane z utrzymaniem zieleni gminnej jest więc wytwórcą odpadów zielonych o kodzie 20 02 01 powstających w wyniku świadczenia tej usługi, chyba że umowa o świadczenie usługi stanowi inaczej (art. 3 ust. 3 pkt 22 UO).

Jeżeli te odpady komunalne wytwarzane są na nieruchomościach gminnych, to mogą być przekazane gminie, gdyż to na gminie ciąży obowiązek ich zbierania i pozbywania się w sposób zgodny z przepisami, bo wg art. 5 UCZIP:

1. Właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku przez: (…)
3) zbieranie powstałych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych zgodnie z wymaganiami określonymi w regulaminie;
3b) pozbywanie się zebranych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych (…) w sposób zgodny z przepisami ustawy i przepisami odrębnymi;

Nadmienić tu trzeba, że wg definicji z art. 2 UCZIP:

1. Ilekroć w ustawie jest mowa o: (…)
4) właścicielach nieruchomości – rozumie się przez to także współwłaścicieli, użytkowników wieczystych oraz jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomości w zarządzie lub użytkowaniu, a także inne podmioty władające nieruchomością; (…)
3. Jeżeli nieruchomość jest zabudowana budynkami wielolokalowymi, w których ustanowiono odrębną własność lokali, obowiązki właściciela nieruchomości obciążają osoby sprawujące zarząd nieruchomością wspólną, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (…), lub właścicieli lokali, jeżeli zarząd nie został wybrany.

Jeżeli wykonujący usługę jako wytwórca odpadów przekaże odpady gminie, albo gdy w umowie o usługę ustalono, że to gmina będzie uznana za wytwórcę odpadów, to odpady zielone z pielęgnacji nieruchomości gminnych powinny być przekazane przez gminę jako władającego nieruchomością (a nie przez wykonującego usługę pielęgnacji zieleni gminnej) „odbierającemu” odpady komunalne od właścicieli nieruchomości. „Odbierający” musi przekazać odpady zielone do regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK). Wynika to z art. 9e UCZIP:

Art. 9e. 1. Podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości jest obowiązany do: (…)
1) przekazywania odebranych od właścicieli nieruchomości selektywnie zebranych odpadów komunalnych do instalacji odzysku i unieszkodliwiania odpadów, zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami, o której mowa w art. 7 UO;
2) przekazywania odebranych od właścicieli nieruchomości zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania do regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych.

Z tym że „odbierający” takie odpady będzie musiał je przekazywać do RIPOK dopiero od dnia wejścia w życie uchwały sejmiku województwa w sprawie wykonania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami, o której mowa w art. 15 UO i w której określone zostaną m.in. RIPOK. Wynika to z przepisu przejściowego art. 20 ustawy [4] zmieniającej UCZIP:

Art. 20. Do dnia wejścia w życie uchwał, o których mowa w art. 15 ust. 1 UO, podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości przekazuje zmieszane odpady komunalne, odpady zielone oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania odebrane od właścicieli nieruchomości do instalacji położonej najbliżej miejsca wytwarzania odpadów, przy zachowaniu hierarchii postępowania z odpadami, o której mowa w art. 7 UO.

„Odbierający” odpady komunalne powinien być wpisany do rejestru (art. 9b UCZIP), ale do końca 2012 r. może je „odbierać” bez wpisu do rejestru, jeżeli posiada zezwolenie na „odbieranie’ odpadów komunalnych (art. 14 ustawy [4]).

Z tego wynika, że „odbierającym” może być podmiot prowadzący usługę utrzymania/konserwacji zieleni gminnej, jeżeli ma zezwolenie na „odbieranie” odpadów komunalnych (w przypadku „odbierania” odpadów zielonych zezwolenie powinno być na odpady o kodzie 20 02 01), wydane na podstawie dotychczasowego art. 7 ust. 1 pkt 1 UCZIP (ważne maksymalnie do końca 2012 r.), albo jest wpisany do rejestru (art. 9b UCZIP). W takim też przypadku dodatkowo powinien mieć zezwolenie na transport odpadów wymagane przez art. 28 UO, ale tylko wówczas, jeżeli nie będzie wytwórcą tych odpadów. Taka sytuacja będzie, gdy w umowie na usługę konserwacji terenów zieleni gminnej będzie zgodnie z art. 3 ust. 3 pkt 22 UO zapis, że wytwórcą odpadów powstałych w związku z usługą jest gmina. Natomiast gdy będzie wytwórcą odpadów, to nie musi mieć zezwolenia na transport wytworzonych przez siebie odpadów (art. 28 ust. 9 UO).

Z obecnych przepisów UCZIP moim zdaniem wynika, że w przypadku odpadów komunalnych wytworzonych na nieruchomościach, których władającym jest gmina, to gmina powinna (tak samo jak w przypadku władających innymi nieruchomościami):

1) złożyć deklarację (sama sobie?) o wysokości opłaty za „odbieranie” (przez gminę) odpadów komunalnych od właścicieli (czyli od gminy) zamieszkałych nieruchomości – gdy odpady (np. zielone) będą pochodzić z nieruchomości zamieszkałych (art. 6m UCZIP);

2) złożyć deklarację (sama sobie?) o wysokości opłaty, gdy gmina uchwałą przejęła obowiązek odbierania odpadów komunalnych od właścicieli (czyli od gminy) nieruchomości niezamieszkałych – gdy odpady (np. zielone) będą pochodzić z nieruchomości niezamieszkałych (art. 6m UCZIP);

3) zawrzeć umowę z odbierającym odpady komunalne wpisanym do rejestru (albo do końca 2012 r. mającym zezwolenie na odbieranie odpadów komunalnych danego rodzaju), gdy gmina nie przejęła obowiązku „odbierania” tych odpadów od właścicieli nieruchomości niezamieszkałych – gdy odpady (np. zielone) będą pochodzić z nieruchomości niezamieszkałych (art. 6 UCZIP).

Z przepisów UCZIP wynika, że w powyższym przypadku 1 i 2 gmina składałaby deklarację i płaciłaby sama sobie (?).

Trudno mi też odpowiedzieć na ostatnie pytanie, czy straci tu zastosowanie art. 33 UO.
W przypadku sprzeczności przepisów uznaje się, że ustawa jest ważniejsza od rozporządzenia. Wygląda więc na to, że rozporządzenia [5] i [6] nie należy stosować przez „odbierających” odpady komunalne w związku z nowymi przepisami wprowadzonymi do UCZIP.

Jeżeli chodzi o odpady zielone (20 02 01), to są wymienione w rozporządzeniu [5] wydanym na podstawie art. 33 UO, które zezwala ten rodzaj odpadów przekazywać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami na ich własne potrzeby „Do wykorzystania w przydomowych kompostownikach” – odzysk R3. Uważam, że jednak z tego przepisu nie będą mogli korzystać „odbierający” odpady komunalne, gdyż wg nowego art. 9e ust. 1 pkt 2 UCZIP odebrane odpady zielone od właścicieli nieruchomości „odbierający” musi przekazać do RIPOK.

W rozporządzeniu [5] wymienione są też inne odpady komunalne, które można wg tego rozporządzenia przekazać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami na ich własne potrzeby, niektóre do wykorzystania poza instalacjami. Uważam, że  w niektórych przypadkach z tego przepisu od 2012 r. nie będą mogli korzystać „odbierający” odpady komunalne, gdyż wg nowego art. 9e ust. 1 pkt 1 UCZIP odebrane selektywnie zebrane odpady komunalne od właścicieli nieruchomości „odbierający” musi przekazać do „instalacji”.

Zamiast do „instalacji” „odbierający” nie może też od 2012 r. przekazywać odpady komunalne wymienione w rozporządzeniu [6] do zbierających te odpady:

– placówek handlowych prowadzących sprzedaż wyrobów przemysłowych oraz produktów w opakowaniach, po zużyciu których powstaje zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (20 01 21*,  20 01 23*, 20 01 35*, 20 01 36) lub odpady określone w załączniku do rozporządzenia (opakowania – 15 01 01 ÷ 15 01 10*, niektóre zużyte oleje – ex 20 01 26*, leki – 20 01 31* i 20 01 32, baterie i akumulatory – 20 01 33* i 20 01 34);

– placówek oświatowych, kulturalno-oświatowych, punktów serwisowych sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz siedzib urzędów i instytucji, które zbierają wymienione w załączniku do rozporządzenia odpady baterii oraz akumulatorów – 20 01 33* i 20 01 34, z wyłączeniem baterii i akumulatorów ołowiowych;

– punktów serwisowych sprzętu elektrycznego i elektronicznego, które zbierają zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (20 01 21*,  20 01 23*, 20 01 35*, 20 01 36).

Powyżej wymienieni zbierający odpady, wg art. 33 ust. 5 UO nie wymagają zezwolenia na zbieranie odpadów, ale wymagają zgłoszenia do rejestru prowadzonego przez starostę. Nie są to jednak „odbierający” odpady komunalne w rozumieniu UCZIP, którzy muszą być wpisani do rejestru działalności regulowanej, o którym mowa w art. 9b ust. 2 UCZIP, prowadzonego przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.

Uwaga. Na stronie Ministerstwa Środowiska jest informacja o możliwości zadawania pytań dotyczących interpretacji znowelizowanej ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach:
• Zadaj pytanie pracownikowi DGO MŚ
• Zadaj pytanie ekspertowi MŚ

Podstawa prawna

[1] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (UO) – Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243, ze zm.
[2] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów – Dz. U.  Nr 112 r., poz. 1206
[3] Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (UCZIP) – Dz. U. z 2012 r. poz. 391
[4] Ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw – Dz. U. Nr 152, poz. 897
[5] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów może przekazywać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku – Dz. U. Nr 75/2006 r., poz. 527 + zmiany (Dz. U. Nr 235/2008 r., poz. 1614)
[6] Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 2003 r. w sprawie rodzajów odpadów, których zbieranie lub transport nie wymagają zezwolenia na prowadzenie działalności – Dz. U. Nr 16/2004 r., poz. 154 + zmiany (Dz. U. Nr 136/2006 r., poz. 965, Dz. U. Nr 23/2008 r., poz. 136)

Tematy powiązane

Dwie decyzje zatwierdzające program gospodarki odpadami

Jeden komentarz

1. 
   1 Joanna Wilczyńska napisał(a) 17:17, 24.01.2016:

   Od 24.01.2016 r. obowiązuje nowe rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które osoby fizyczne lub jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami mogą poddawać odzyskowi na potrzeby własne, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku – Dz. U. z 2016 r. poz. 93

Skomentuj...