Pozwolenia dla wyodrębnionej firmy

Pytanie: Z firmy A zostanie wyodrębniona nowa firma B, która na podstawie umowy dzierżawy posiądzie prawa do części instalacji, na której eksploatację firma A posiada pozwolenia: na wytwarzanie odpadów, emisję do atmosfery i wodno-prawne. Czy jest możliwość aby działalność firmy B prowadzona była w oparciu o posiadane pozwolenia firmy A czy jednak konieczne jest uzyskanie nowych pozwoleń przez firmę B? [M.C.]

Odpowiedź: Wszelkie decyzje, w tym pozwolenia związane z korzystaniem ze środowiska, wydane są dla konkretnego podmiotu i inny podmiot nie może korzystać z tych decyzji poza wyjątkami określonymi w różnych przepisach prawnych.

W przedstawionym przypadku firma B, która zostanie wyodrębniona z firmy A i która będzie posiadała tytuł prawny na podstawie umowy dzierżawy do części a nie do całej instalacji firmy A, nie będzie mogła korzystać z pozwoleń firmy A na podstawie art. 190 POŚ, gdyż:

190. 1. Zainteresowany nabyciem tytułu prawnego do całej instalacji może złożyć wniosek o przeniesienie na niego praw i obowiązków wynikających z pozwoleń dotyczących tej instalacji.

Z art. 190 POŚ można by korzystać, gdyby najpierw powstała firma B, następnie złożyłaby wniosek do organu ochrony środowiska o przeniesienie, w drodze decyzji, praw i obowiązków wynikających z pozwoleń firmy A do całej instalacji a nie do jej części, a dopiero po uzyskaniu takiej decyzji zostałaby podpisana w ciągu roku umowa dzierżawy między A i B na eksploatację całej instalacji.

W pytaniu nie ma informacji o formie prawnej firmy A i B. Jeżeli firma A jest spółką prawa handlowego i w wyniku jej podziału powstanie też taka spółka, to wówczas udzielone spółce A pozwolenia z chwilą wydzielenia spółki B nie wygasają zgodnie z art. 193 ust. 5 POŚ i prawa i obowiązki z nich wynikające mogą przejść na nową spółkę B, ale tylko zgodnie z planem podziału, na podstawie art. 531 Kodeksu spółek handlowych:

Art. 531. § 1. Spółki przejmujące lub spółki nowo zawiązane powstałe w związku z podziałem wstępują z dniem podziału bądź z dniem wydzielenia w prawa i obowiązki spółki dzielonej, określone w planie podziału.
§ 2. Na spółkę przejmującą lub spółkę nowo zawiązaną powstałą w związku z podziałem przechodzą z dniem podziału bądź z dniem wydzielenia w szczególności zezwolenia, koncesje oraz ulgi, pozostające w związku z przydzielonymi jej w planie podziału składnikami majątku spółki dzielonej, a które zostały przyznane spółce dzielonej, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji lub ulgi stanowi inaczej. (…)

Art. 534. § 1. Plan podziału powinien zawierać co najmniej: (…)
7) dokładny opis i podział składników majątku (aktywów i pasywów) oraz zezwoleń, koncesji lub ulg przypadających spółkom przejmującym lub spółkom nowo zawiązanym (…)

Jeżeli więc w planie podziału dotychczasowe pozwolenia spółki A przypadną nowej spółce B, to z dniem wpisania do rejestru przedsiębiorców (KRS) nastąpi z mocy prawa automatyczne przeniesienie (sukcesja uniwersalna) na spółkę B praw i obowiązków wynikających z pozwoleń spółki A. Uważam jednak, że taka sukcesja może dotyczyć wyłącznie całej decyzji (pozwolenia), a nie części.

Natomiast jeżeli pozwolenia w planie podziału pozostaną w spółce A, to tylko ona może z nich korzystać, a nowa spółka B musi mieć odrębnie uregulowany stan formalno-prawny. Przy czym wymagane pozwolenia spółka B może uzyskać dla całej albo części instalacji, do której ma zamiar uzyskać tytuł prawny np. w drodze umowy dzierżawy, bo wg art. 189 POŚ:

Art. 189. Pozwolenie może być wydane na wniosek zainteresowanego uzyskaniem tytułu prawnego do instalacji lub jej oznaczonej części.

Uwaga. Trzeba mieć na uwadze to, że po utworzeniu firmy B, firma ta musi uzyskać wymagane pozwolenia przed rozpoczęciem eksploatacji instalacji, gdyż w przeciwnym razie powinna wnosić opłaty za korzystanie ze środowiska podwyższone o 500 % (art. 292 POŚ).

Uwaga. Powyższe nie dotyczy pozwolenia wodnoprawnego na pobór wód w przypadku nowego korzystającego z wód, gdyż ten przejmuje prawa i obowiązki wynikające z tego pozwolenia na mocy art. 134 Prawa wodnego.

Podstawa prawna

[1] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (POŚ) – Dz. U. Nr 25/2008 r., poz. 150, ze zm. – art. 181, 182, 189, 190, 193, 284, 292
[2] Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne – Dz. U. Nr 239/2005 r., poz. 2019, ze zm. – art. 122, 134, 135, 136, 138