Kwalifikacja kanalizacji do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko

Pytanie: Chciałbym uzyskać jednoznaczna odpowiedź na nurtujące mnie pytanie.
Sam poszukuje od jakiegoś czasu odpowiedzi, ale do tej pory nie znalazłem.
Czy przebudowa/budowa wodociągu, gazociągu, kanalizacji, itp. zalicza się do przedsięwzięć mających wpływ na środowisko? Przeczytałem ustawę Prawo ochrony środowiska, czytam rozporządzenie rozporządzenie w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, i jednoznacznej odpowiedzi nie ma. Znalazłem jedynie w/w rozporządzeniu ogólne informacje dotyczące magistrali wodociągowych i kanalizacji. Czy gdy przebudowa kanalizacji na długości mniejszej niż 1 km nie wpływa już na środowisko? [J.M.]

Odpowiedź: Obecnie ustawa – Prawo ochrony środowiska [1] nie zawiera zasadniczych przepisów prawnych dotyczących oceny wpływu na środowisko planowanych przedsięwzięć, gdyż od 15.11.2008 r. zostały one przeniesione z pewną modyfikacją z POŚ do ustawy o bardzo długim tytule [2], którą w skrócie nazywam UOOŚ.
Wg definicji z art. 3 ust. 1 UOOŚ:

8) ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko – to postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko planowanego przedsięwzięcia, obejmujące w szczególności:
a) weryfikację raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko,
b) uzyskanie wymaganych ustawą opinii i uzgodnień,
c) zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu

13) przedsięwzięcie – to zamierzenie budowlane lub inna ingerencja w środowisko polegającą na przekształceniu lub zmianie sposobu wykorzystania terenu, w tym również na wydobywaniu kopalin; przedsięwzięcia powiązane technologicznie kwalifikuje się jako jedno przedsięwzięcie, także jeżeli są one realizowane przez różne podmioty

W jakich przypadkach wymagane jest sporządzenie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (ROŚ) i przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko określa art. 59 i 61 UOOŚ.
Dla mniej uciążliwych przedsięwzięć dla środowiska nie jest wymagane przeprowadzanie oceny, a więc nie jest też wymagane sporządzenie ROŚ. Decyduje o tym przede wszystkim to, do jakiej kategorii kwalifikuje się dane przedsięwzięcie na podstawie rozporządzenia w sprawie przedsięwzięć [3]. Jednak zawsze przedsięwzięcia wymienione w tym rozporządzeniu wymagają uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (DOŚU) w przypadkach określonych w art. 72 ust. 1 i ust. 1a UOOŚ.

Budowa wodociągu, gazociągu, kanalizacji i innych sieci kwalifikuje się do:

„przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko” na podstawie § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie przedsięwzięć [3] jako:

21) instalacje do przesyłu ropy naftowej, produktów naftowych, substancji chemicznych lub gazu, o średnicy zewnętrznej nie mniejszej niż 800 mm i długości nie mniejszej niż 40 km, wraz z towarzyszącymi im tłoczniami lub stacjami redukcyjnymi;

„przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko” na podstawie § 3 ust. 1 rozporządzenia w sprawie przedsięwzięć [3] jako:

33)  instalacje do przesyłu gazu inne niż wymienione w § 2 ust. 1 pkt 21 oraz towarzyszące im tłocznie lub stacje redukcyjne, z wyłączeniem gazociągów o ciśnieniu nie większym niż 0,5 MPa i przyłączy do budynków

34)  instalacje do przesyłu pary wodnej lub ciepłej wody, z wyłączeniem osiedlowych sieci ciepłowniczych i przyłączy do budynków

68)  rurociągi wodociągowe magistralne do przesyłania wody oraz przewody wodociągowe magistralne doprowadzające wodę od stacji uzdatniania do przewodów wodociągowych rozdzielczych, z wyłączeniem ich przebudowy metodą bezwykopową

79)  sieci kanalizacyjne o całkowitej długości przedsięwzięcia nie mniejszej niż 1 km, z wyłączeniem ich przebudowy metodą bezwykopową oraz przyłączy do budynków

Jeżeli dane przedsięwzięcie nie kwalifikuje się wprost do żadnego z powyższych punktów, to należy przeanalizować, czy planowane przedsięwzięcie kwalifikuje się do przedsięwzięć mogących zawsze albo potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko na podstawie § 2 ust. 2 albo § 3 ust. 2 rozporządzenia w sprawie przedsięwzięć [3].

Budowa kanalizacji wpływa w jakimś stopniu na środowisko również przy długości mniejszej niż 1 km. Do 14.11.2010 r. takie przedsięwzięcie kwalifikowało się do § 3 ust. 1 poprzedniego rozporządzenia w sprawie przedsięwzięć [4] jako:

72a) sieci kanalizacyjne, którymi odprowadzane są ścieki, z wyłączeniem przyłączy odprowadzających ścieki z budynków

Dla sieci kanalizacyjnych poprzednio wg [4] nie był określony próg, a obecnie wg [3] jest próg 1 km. Dla sieci kanalizacyjnych poniżej 1 km należy jednak przeanalizować dodatkowo § 3 ust. 2 rozporządzenia [3], wg którego:

2. Do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko zalicza się również przedsięwzięcia:

1)   polegające na rozbudowie, przebudowie lub montażu realizowanego lub zrealizowanego przedsięwzięcia wymienionego w § 2 ust. 1 i niespełniające kryteriów, o których mowa w § 2 ust. 2;

2)   polegające na rozbudowie, przebudowie lub montażu realizowanego lub zrealizowanego przedsięwzięcia wymienionego w ust. 1, z wyłączeniem przypadków, w których powstałe w wyniku rozbudowy, przebudowy lub montażu przedsięwzięcie nie osiąga progów określonych w ust. 1, o ile progi te zostały określone;

3)   nieosiągające progów określonych w ust. 1, jeżeli po zsumowaniu parametrów charakteryzujących przedsięwzięcie z parametrami realizowanego lub zrealizowanego przedsięwzięcia tego samego rodzaju znajdującego się na terenie jednego zakładu lub obiektu osiągną progi określone w ust. 1.

Analizując powyższe punkty uważam, że dla kanalizacji o długości mniejszej niż 1 km:

ww. pkt 1 nie ma zastosowania, gdyż sieci kanalizacyjne nie są wymienionego w § 2 ust. 1 rozporządzenia [3];
ww. pkt 2 nie ma zastosowania, gdyż z tego punktu byłaby kwalifikacja w przypadku rozbudowy lub przebudowy kanalizacji na długości co najmniej 1 km (z wyłączeniem przebudowy metodą bezwykopową oraz przyłączy do budynków);
ww. pkt 3 ma zastosowanie, ale tylko wtedy gdy dotychczasowa część sieci kanalizacyjnej nie kwalifikuje się do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko bo jest poniżej 1 km, a po realizacji przedsięwzięcia jej łączna długość będzie co najmniej 1 km. W takim przypadku rozbudowa lub przebudowa kanalizacji kwalifikowana jest do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko na podstawie § 3 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia [3], dla którego DOŚU należy uzyskać ze względu na wymagane Prawem budowlanym pozwolenie na budowę lub zgłoszenie wykonania robót budowlanych (art. 72 ust. 1 pkt 1 i ust. 1a UOOŚ).

Do wniosku o wydanie DOŚU, w przypadku zakwalifikowania kanalizacji jako przedsięwzięcie mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, należy dołączyć KIP (karta informacji przedsięwzięcia). ROŚ należy dołączyć dopiero wówczas, gdy organ wyda postanowienie o obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko. Wtedy też wymagane jest pozwolenie na budowę zamiast zgłoszenia wykonania robót budowlanych (art. 29 ust. 3 Prawa budowlanego).

Uwaga. Przepisy § 2 ust. 2 i § 3 ust. 2 rozporządzenia w sprawie przedsięwzięć [3] są nowością (od 15.11.2010 r.) i chociaż są obecnie zgodne z dyrektywą 85/337/EWG, to mogą być różnie interpretowane. Dlatego najlepiej wcześniej ustalić wspólne stanowisko z urzędem.

Uwaga. Przy kwalifikacji przedsięwzięć można skorzystać z: „Przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko – przewodnik po rozporządzeniu Rady Ministrów”, Tomasz Wilżak, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa, 2011.

Podstawa prawna

[1] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (POŚ) – Dz. U. Nr 25/2008 r., poz. 150, ze zm.
[2] Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (UOOŚ) – Dz. U. Nr 199/2008 r., poz. 1227, ze zm. – art. 59, 61, 72
[3] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko – Dz. U. Nr 213/2010 r., poz. 1397 – obowiązuje od 15.11.2010 r.
[4] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko – Dz. U. Nr 257/2004 r., poz. 2573, ze zm. – obowiązywało do 14.11.2010 r.