Odzysk odpadów przez osoby fizyczne
Pytanie: Mam pytanie odnośnie przekazywania odpadów osobom fizycznym i jednostkom organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które osoby fizyczne lub jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami mogą poddawać odzyskowi na potrzeby własne, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku (Dz. U. z 2016 r., poz. 93).
Otóż, dla odpadów w postaci mieszanki popiołowo – żużlowej o kodzie 10 01 80 określono w rozporządzeniu, że odbiorca – osoba fizyczna lub jednostka organizacyjna – w ciągu roku, w przypadku utwardzania powierzchni, może przyjąć je w ilości dopuszczalnej maksymalnej wynoszącej 0,15 Mg/m2 powierzchni, zaś w przypadku budowy fundamentów w ilości dopuszczalnej maksymalnej wynoszącej 0,1 Mg/m3 fundamentu.
Proszę o wyjaśnienie, kto odpowiada za ilość przyjętych odpadów do odzysku przez tych odbiorców i za sposób ich dalszego wykorzystania? Czy i skąd osoba fizyczna ma posiadać wiedzę na ten temat?
Wytwórca odpadów, który przekazuje je osobom fizycznym nie ma natomiast wiedzy na temat, jaka powierzchnia terenu jest we władaniu tego podmiotu lub do budowy jakiej ilości fundamentu ten odbiorca wykorzysta odebrane odpady.
Ponadto, zgodnie z ustawą o odpadach, wytwórca nie wystawia kart przekazania odpadu, a jedynie prowadzi kartę ewidencji dla tego rodzaju odpadu, w której dokonuje się jedynie zapisu o ilości wytworzonych odpadów i ilości odpadów przekazanych osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym.
Art. 69 ust. 4 ustawy o odpadach: Dopuszcza się niesporządzanie karty przekazania odpadów, jeżeli jeden z posiadaczy odpadów nie jest objęty obowiązkiem prowadzenia ewidencji odpadów.
Art. 66 ust. 4 pkt 2 ustawy o odpadach: Obowiązek prowadzenia ewidencji odpadów nie dotyczy: (…) osób fizycznych i jednostek organizacyjnych niebędących przedsiębiorcami, które wykorzystują odpady na potrzeby własne, zgodnie z art. 27 ust. 8.
W zakładzie zastanawialiśmy się jak postępować z tymi odpadami, czy wręczać odbiorcom informację pisemną o dalszym sposobie postępowania i o limitach, czy po prostu nic z tym nie robić i przekazywać jak dotychczas, nie zwracając uwagi na określone limity ilościowe. Co powinniśmy zrobić? Przecież nie będziemy żądać od odbiorcy dokumentu o powierzchni, albo jeździć z taśmą mierniczą i dokonywać pomiaru. [A.G.]
Odpowiedź: Podmiot niebędący przedsiębiorcą może bez zezwolenia na przetwarzanie odpadów (art. 45 ust. 1 pkt 2 UO2), bez wpisu do rejestru BDO (jak będzie – art. 51 ust. 2 pkt 1 UO2) i bez prowadzenia ewidencji odpadów (art. 66 ust. 4 pkt 2 UO2) wykorzystywać na potrzeby własne odpady wymienione w rozporządzeniu [2] wydanym na podstawie art. 27 ust. 10 UO2, a także dozwolone jest przekazanie mu takich odpadów, gdyż wg art. 27 ust. 8 i 9 UO2:
8. Osoba fizyczna i jednostka organizacyjna niebędące przedsiębiorcami mogą poddawać odzyskowi tylko takie rodzaje odpadów, za pomocą takich metod odzysku, określonych w przepisach wydanych na podstawie ust. 10, i w takich ilościach, które mogą bezpiecznie wykorzystać na potrzeby własne.
9. Posiadacz odpadów może przekazywać osobie fizycznej lub jednostce organizacyjnej niebędącym przedsiębiorcami określone rodzaje odpadów, do wykorzystania na potrzeby własne za pomocą dopuszczalnych metod odzysku, zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach wydanych na podstawie ust. 10.
Chociaż nie widzę w UO2 sankcji za ten konkretnie przepis art. 27 ust. 9 UO2, to wygląda na to, że ustawodawca „zwala” na przekazującego odpady całą odpowiedzialność za zgodny z rozporządzeniem [2] odzysk odpadów przez tych, którzy nie muszą mieć zezwolenia na przetwarzanie odpadów zgodnego z rozporządzeniem [2], gdyż wg art. 27 ust. 3 UO2:
3. Jeżeli wytwórca odpadów lub inny posiadacz odpadów przekazuje odpady następnemu posiadaczowi odpadów, który posiada decyzję wymienioną w ust. 2 pkt 1 lub 2 albo posiada wpis do rejestru w zakresie, o którym mowa w art. 50 ust. 1 pkt 5 lit. a, odpowiedzialność za gospodarowanie odpadami, z chwilą ich przekazania, przechodzi na tego następnego posiadacza odpadów.
Trzeba mieć na uwadze, że podmiot niebędący przedsiębiorcą nie musi mieć zezwolenia na przetwarzanie odpadów tylko w przypadku wykorzystania odpadów zgodnego z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu [2]. Jednak z wyjaśnień MŚ do zgłaszanych uwag w ramach konsultacji projektu tego rozporządzenia wynika, że w przypadku wykorzystywania odpadów niezgodnie z rozporządzeniem [2] tj. w większych ilościach, z wykorzystaniem innych metod odzysku i magazynowania, albo odzysk innych rodzajów odpadów niż wymienione w rozporządzeniu [2] podmiot niebędący przedsiębiorcą musi mieć zezwolenie na przetwarzanie odpadów, będzie musiał być wpisany do rejestru BDO (jak będzie), a także musi prowadzić ewidencję tych odpadów i roczną sprawozdawczość.
W takim przypadku, gdy podmiot niebędący przedsiębiorcą nie będzie mieć zezwolenia na przetwarzanie odpadów odbiegające od wymagań rozporządzenia [2], to grozi mu administracyjna kara (decyzja WIOŚ) 1 tys. – 1 mln zł (art. 194 ust. 1 pkt 4 UO2), a przekazującemu mu odpady grozi:
– decyzja WIOŚ wstrzymująca jego działalność (art. 32 ust. 1 pkt 4 UO2),
– kara aresztu albo grzywny (art. 175 UO2).
Dlatego może dobrą praktyką byłoby, aby przy przekazywaniu odpadów dla podmiotu niebędącego przedsiębiorcą, który nie ma zezwolenia na ich przetwarzanie, dostarczyć informacje z rozporządzenia [2] dotyczące tych odpadów z podaniem podstawy prawnej (tytułu rozporządzenia i Dz. U., ewentualnie z linkiem do niego) i uzyskać od przejmującego odpady OŚWIADCZENIE pisemne, że magazynowanie i odzysk tych odpadów będzie prowadził zgodnie z tym rozporządzeniem.
Uwaga. W rozporządzeniu [2] jest sporo zmian w stosunku do dotychczasowego rozporządzenia.
Podstawa prawna
[1] Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (UO2) – Dz. U. z 2013 r. poz. 21, ze zm.
[2] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które osoby fizyczne lub jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami mogą poddawać odzyskowi na potrzeby własne, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku – Dz. U. z 2016 r. poz. 93
Tematy powiązane
Nowości, Pytania i odpowiedzi | 4 komentarze »
Tagi: odpady, odzysk, osoby fizyczne
Witam
Każdy z nas ma indywidualny sposób postrzegania przepisów prawa tym bardziej tak niejednoznacznych zapisów jak w przywołanym temacie.
Mając na uwadze ewentualne warianty oraz wycenę ryzyk związanych z problemem odpowiedzialności za odpady o kodzie 10 01 80 – mieszanki ….rozwiązałem następująco:
– zlecam wykonanie poboru, analizy akredytowanemu laboratorium odpadu oraz na podstawie wyników analizy zlecam przygotowanie tzw. dokumentu R5 – z wnioskami o braku przeciwskazań w zakresie stosowania w procesie odzysku R5 lp 21 Rozporządzenia Dz.U 2016 poz. 93. Zakres oznaczenia 23 elementy zgodnie z lp. 10 Rozporządzenia Dz.U z 2015 poz. 796.
– zlecam pobór i analizę akredytowanemu laboratorium – ocena zawartości naturalnych izotopów pierwiastków promieniotwórczych dla §4 rozporządzenia, analiza wnioski z brakiem przeciwskazań stosowania odpadu. Oznaczenie zgodnie z Dz.U 2007 nr 4 poz 29. Czasokresy poboru prób zgodnie z rozporządzeniem oraz instrukcją 455/2010 ITB.
Oba dokumenty potwierdzają brak przeciwskazań w zakresie możliwości stosowania odpadu w celu utwardzania powierzchni dróg. Odpady przekazuje WYŁACZNIE jednostce organizacyjnej X, którą ma wewnętrzny dział ochrony środowiska, wykwalifikowany personel, który zna zapisu ustawy UO2 oraz aktów wykonawczych, wie jak postępować bezpiecznie z odpadem. Całość uregulowana jest umową, zakres kompetencji, odpowiedzialności. Nie przekazuje os. Fizycznym, bo z tym tylko problemy i nie mówię tu weryfikacji danych czy odpady są właściwie wykorzystywane itp. są tam też kwestie podatkowe i masa innych problemów finansowych – tu się nie wypowiem. Wg mojej oceny taka forma przekazania ODPADU, który NIE jest produktem, (co z kolei wiązałoby się z problematyką REACH, oraz art. 10-15 UO2 ) zabezpiecza zakład przed ewentualnymi konsekwencjami. Proszę o wyjaśnienie jeżeli jestem w błędzie.
Odnosząc się natomiast do głównego wątku wychodzę z założenia następującego z UO2:
Art. 3 pkt 2 – gospodarowanie odpadami = min przetwarzanie odpadów, art. 3 pkt 21 – przetwarzanie = min procesy odzysku, art. 3 pkt 14 – odzysk to min. procesy odzysku R5 lp 21 Rozporządzenia Dz.U 2016 poz. 93.
Skoro więc cytując Pani tok myślenia: „Podmiot niebędący przedsiębiorcą może bez zezwolenia na przetwarzanie odpadów (art. 45 ust. 1 pkt 2 UO2), bez wpisu do rejestru BDO (jak będzie – art. 51 ust. 2 pkt 1 UO2) i bez prowadzenia ewidencji odpadów (art. 66 ust. 4 pkt 2 UO2) wykorzystywać na potrzeby własne odpady wymienione w rozporządzeniu [2] wydanym na podstawie art. 27 ust. 10 UO2, a także dozwolone jest przekazanie mu takich odpadów, gdyż wg art. 27 ust. 8 i 9 UO2.”.
Wg mnie regulator –ustawodawca celowo w art. 27 ust 2 – Wytwórca odpadów lub inny posiadacz może zlecić wykonanie obowiązku gospodarowania odpadami…. Dodaje myślnik „-chyba że działalność taka nie wymaga uzyskania decyzji lub wpisu do rejestru.” Co by potwierdzało powyżej przywołane przez Panią interpretacje „zwolnień” dla podmiotu art. 45, 51, 66 UO2.
Natomiast faktycznie zapis Art. 27 ust 3. oraz zapis art. 27 ust 4 nie zwalnia się wytwórcy z odpowiedzialności za odpady do czasu przekazania ich podmiotom mającym odpowiednie decyzjie i wpisy.
Pytanie nasuwa się w tym miejscu, w takim razie skoro oddając odpady os fizyczniej lub jednostce ciągle jesteśmy za nie odpowiedzialni ? Wg mnie zapis art. 27 ust 2 – Wytwórca odpadów może zlecić …. zlecenie gospodarowania odpadami należałoby rozumieć jako cały zapis łącznie z myślnikiem i wskazaniem „-chyba że działalność taka nie wymaga uzyskania decyzji lub wpisu do rejestru” – co uwzględniałoby też system przekazania odpadów os. fiz i jednostce dopuszczony zapisem art. 27 ust 8-10, bo nie wymaga się od nich zezwoleń w przypadku o jakim Pani wspomina tj kiedy stosują się do wytycznych mas i sposobu odzysku odpadów.
Cytat: „Trzeba mieć na uwadze, że podmiot niebędący przedsiębiorcą nie musi mieć zezwolenia na przetwarzanie odpadów tylko w przypadku wykorzystania odpadów zgodnego z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu”
Podejrzewam, że temat będzie tematem nie do wyjaśnienia. Trochę to śmieszne, że mamy odpowiadać za prawidłowe postępowanie odbiorców. O ile jeszcze jednostki sobie z tym radzą, to osby fizyczne nie muszą miec takiej wiedzy. Nie mamy też prawa ani narzędzi ani środków na to aby wyjeżdzać na kontrole do odbiorców. Co słusznie zauważa [A.G]
Niemniej innym interesującym i szalenie ważnym zagadnieniem jest poruszony przez Panią na koniec system kar zwłaszcza dla podmiotu.
Cyt: „W takim przypadku, gdy podmiot niebędący przedsiębiorcą nie będzie mieć zezwolenia na przetwarzanie odpadów odbiegające od wymagań rozporządzenia [2], a przekazującemu mu odpady grozi:
– decyzja WIOŚ wstrzymująca jego działalność (art. 32 ust. 1 pkt 4 UO2), kara aresztu albo grzywny (art. 175 UO2).”
Art. 32 ust 4 – wstrzymanie działalności przez WIOŚ dot. art. 27 ust 2 czyli wytwórcy odpadów lub inny posiadacz..
Przeanalizujmy temat zagrożeń dla instalacji energetycznego spalania paliw o mocy pow 50 MW – objętej pozwoleniem zintegrowanym oraz Zezwoleniem na uczestnictwo w systemie handlu uprawnieniami ETS. Pozwolenie zintegrowane skupia pozwolenia sektorowe w jedno zezwolenia – w tym określa warunki wytwarzania i postepowania z odpadami.
Nowela ustawy ETS Dz.U z 2015 poz. 1223, art. 72 ust 3 wprowadza postanowienia art. 22 decyzji Komisji europejskiej o „wstrzymaniu działalności” np. w przypadku uraty pozwolenia zintegrowanego lub sektorowego pył gaz dla inst. Pow. 20 MW. O ile w tym przypadku nie jest zagrożone pozwolenie pyłowo-gazowego, bo temat dotyczy odpadów, niemniej widzę ryzyko dla pozwoleń zintegrowanych.
Konsekwencje z ETS to w zależności od terminu to utrata przydziałów bezpłatnych lub potrzeba zwrotu jednostek bezpłatnych przez operatorów, koszty zakupu jednostek w celu rozliczenia, umorzenia emisji z instalacji, itp.
Utrata pozwolenia zintegrowanego zgodnie z art. 186 ust 6 POŚ Dz.2013 poz 1232, nie pozwoli przez okres min. lat 2 złożyć wniosku o wydanie nowego. Oraz inne konsekwencje.
Pytanie: „kołem ratunkowym” dla prowadzącego instalację w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości przez WIOŚ we wskazanym przypadku może być złożony wniosek, zgodnie z art. 32 ust 3 UO2 i całkowite zaprzestanie działalności polegającej na przekazywaniu odpadów osobom fizycznym lub jedn. Organizacyjnym.? Czytamy bowiem, że WIOŚ w drodze postanowienia wyda termin usunięcia nieprawidłowości, zawieszając postepowanie, a w przypadku nieusunięcia nieprawidłowości po wskazanym terminie WIOŚ wstrzyma w drodze decyzji działalność, związaną z gospodarowaniem odpadami. ?
Byłbym wdzięczny za odp. pozdrawiam Tomasz
Jeżeli osoba fizyczna nie będzie miała zezwolenia to grozi mu kara od wioś ok. tylko który organ stwierdzi to naruszenie ustawy o odpadach, przecież wioś nie jest do kontroli osób fizycznych. WIOŚ może wymierzyć karę na podstawie ustaleń kontroli – art. 12 ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska. Można założyć następujący tryb
gmina skontroluje osobę fizyczną, stwierdzi, że wykorzystała-przetworzyła nadmierną ilość żużla i nadmierna ilość gruzu, ustali od jakiego podmiotu osoba pozyskała nadmierne ilości poszczególnych rodzajów odpadów, oczywiście określi skutki takiego postępowania z odpadami dla środowiska, a następnie zgodnie z art. 379 ust 5 ustawy Prawo ochrony środowiska wystąpi do wioś o podjęcie odpowiednich działań. WIOŚ podejmie kontrolę przedsiębiorców wskazanych przez gminę zachowując zasady wynikające z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Kontrola potwierdzi, że przedsiębiorcy przekazali odpady osobie określonej przez gminę. Mało prawdopodobne aby wioś wszczął postępowanie w celu wstrzymania działalności, bo nie jest zobowiązany a tylko może wstrzymać działalność, inspektor prowadzący kontrolę ewentualnie pouczy przedsiębiorcę w trybie art. 41 kodeksu wykroczeń. Będzie zobowiązany wszcząć postępowania wobec podmiotu który bez zezwolenia przetwarzał odpady a także nie złożył marszałkowi sprawozdania odpadowego i dopuścić jako dowód ustalenia kontroli gminy. WIOŚ poświęci na takie działania dużo czasu kosztem czasu przeznaczonego na zaplanowane kontrole dużych zakładów. Oczywiście gmina swoje ustalenia powinna również wykorzystać w zakresie swoich kompetencji i nakazać osobie fizycznej usunięcie odpadów z miejsc nie przeznaczonych do ich magazynowania lub składowania. Mogły by również przesłanki do postępowania marszałka województwa w zakresie opłat podwyższonych.
Gdyby jeszcze doszł0 do zanieczyszczenia środowiska odpadami to na osobie spoczywała by odpowiedzialność karna za wykroczenie lub przestępstwo.
Uwaga. Wygląda na to, że wg ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach nie ma już takiego zwolnienia (jak było w art. 33 ust. 1a UO) z obowiązku posiadania zezwolenia na transport odpadów przez osobę fizyczną lub jednostkę organizacyjną niebędące przedsiębiorcami wykorzystujące na własne potrzeby odpady określone w rozporządzeniu, a już z pewnością od 24.01.2016 r., gdy transportuje odpady w celu zgodnym z nowym rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które osoby fizyczne lub jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami mogą poddawać odzyskowi na potrzeby własne, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku – Dz. U. z 2016 r. poz. 93
Czy to oznacza, mam na myśli wpis Pani Wilczyńskiej z dnia 15 marca 2016r., że wobec tego osoby fizyczne i jednostki organizacyjne nie mogą transportować odebranych odpadów do miejsca ich wykorzystania? Powinni oni wynająć firmę która posiada zezwolenie na transport odpadów lub może je transportować wytwórca odpadów do miejsca wykorzystania przez te osoby? To chyba jakiś absurd się znów zrodził.