Odchody zwierząt futerkowych to produkt uboczny
Odchody zwierząt futerkowych według obecnych przepisów krajowych są odpadami. Wynika to z art. 2 ust. 2 pkt 6 UO:
2. Przepisów ustawy nie stosuje się do:
6) odchodów zwierząt, obornika, gnojówki i gnojowicy przeznaczonych
do rolniczego wykorzystania w sposób i na zasadach określonych
w przepisach o nawozach i nawożeniu
Natomiast wg art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o nawozach i nawożeniu [2]:
1. Użyte w ustawie określenia oznaczają:
4) nawozy naturalne:
a) obornik, gnojówkę i gnojowicę,
b) pochodzące od zwierząt gospodarskich, w rozumieniu przepisów
o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich, odchody,
z wyjątkiem odchodów pszczół i zwierząt futerkowych, bez dodatków innych substancji,
c) guano
– przeznaczone do rolniczego wykorzystania;
Wg art. 2 pkt 1 i 3 ustawy o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich [3]:
Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) zwierzęta gospodarskie:
a) koniowate – zwierzęta gatunków: koń (Equus caballus) i osioł (Equus asinus),
b) bydło – zwierzęta gatunków: bydło domowe (Bos taurus) i bawoły (Bubalus bubalus),
c) jeleniowate – zwierzęta z gatunków: jeleń szlachetny (Cervus elaphus), jeleń sika (Cervus nippon) i daniel (Dama dama) utrzymywane w warunkach fermowych w celu pozyskania mięsa lub skór, jeżeli pochodzą z chowu lub hodowli zamkniętej, o których mowa w przepisach prawa łowieckiego, albo chowu lub hodowli fermowej,
d) drób,
e) świnie (Sus scrofa),
f) owce (Ovis aries),
g) kozy (Capra hircus),
h) pszczołę miodną (Apis mellifera),
i) zwierzęta futerkowe;
3) zwierzęta futerkowe – lisa pospolitego (Vulpes vulpes), lisa polarnego (Alopex lagopus), norkę amerykańską (Mustela vison), tchórza (Mustela putorius), jenota (Nyctereutes procyonoides), nutrię (Myocastor coypus), szynszylę (Chinchilla lanigera) i królika (Oryctolagus cuniculus), utrzymywanych w celu produkcji surowca dla przemysłu futrzarskiego, mięsnego i włókienniczego
Z powyższych krajowych przepisów wynika, że zwierzęta futerkowe utrzymywane na fermach są zwierzętami gospodarskimi, jednak ich odchody nie są uznane jako nawóz naturalny, więc nie mogą być przeznaczone do rolniczego wykorzystania i podlegają przepisom UO, a więc odchody zwierząt futerkowych m.in.:
– kwalifikują się wg katalogu odpadów [2] w podgrupie „02 01 – Odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, leśnictwa, łowiectwa i rybołówstwa” do rodzaju odpadów o kodzie „02 01 06 – Odchody zwierzęce”;
– nie mogą być wykorzystywane w procesie odzysku „R10 Rozprowadzanie na powierzchni ziemi w celu nawożenia lub ulepszania gleby” (art. 13 UO);
– można przekazywać tylko podmiotom posiadającym zezwolenie w zakresie zbierania, transportu, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów (art. 25, 26, 28 UO);
– nie mogą być przekazywane osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami na ich własne potrzeby (art. 33 UO);
– wymagają prowadzenia ewidencji (KEO, KPO) i uwzględnienia w rocznych zbiorczych zestawieniach danych przekazywanych marszałkowi województwa (art. 36, 37 UO).
Przepisy krajowe w zakresie odchodów zwierząt futerkowych są jednak sprzeczne z rozporządzeniem 1069/2009/WE, wg którego odchody zwierząt futerkowych stanowią materiał kategorii 2 tj. są produktem ubocznym a nie odpadem, gdyż wg tego rozporządzenia:
– art. 3:
Do celów niniejszego rozporządzenia zastosowanie mają następujące definicje:
6) „zwierzę gospodarskie” oznacza:
a) każde zwierzę utrzymywane, tuczone lub hodowane przez człowieka
i wykorzystywane do produkcji żywności, wełny, futer, piór, skór i skórek lub jakiegokolwiek innego produktu uzyskiwanego ze zwierząt lub w innych celach gospodarskich;
b) koniowate
20) „obornik” oznacza kał lub mocz zwierząt gospodarskich, innych niż ryby hodowlane, ze ściółką lub bez
– art. 9:
Materiał kategorii 2 obejmuje następujące produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego:
a) obornik, niezmineralizowane guano i treść z przewodu pokarmowego
Rozporządzenia unijne wiążą w całości i są bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich, a więc mają pierwszeństwo w stosowaniu przed sprzecznymi z nimi przepisami krajowymi.
Takie też stanowisko przedstawiają wytyczne nr DIiO-073/15/2012/oł Zastępcy Głównego Inspektora Ochrony Środowiska z dnia 12 stycznia 2012 r. – Dz. Urz. GIOŚ z 2012 r. poz. 1, wg których należy stosować stan prawny wynikający z rozporządzenia 1069/2009/WE tj.
odchody z ferm norek kwalifikować jako produkty uboczne.
Z ustaleń z Głównym Inspektoratem Weterynaryjnym wynika, że ustawa
o nawozach i nawożeniu jest w tej kwestii sprzeczna z rozporządzeniem PEiR nr 1069/2009 i obecnie jest przedmiotem nowelizacji w celu dostosowania do zapisów ww. rozporządzenia.
Uwaga. Projekt (z 29.05.2012 r.) nowej ustawy o odpadach (UO2) zakłada wyłączenie
z zakresu jej stosowania odchodów zwierząt gospodarskich podlegających przepisom rozporządzenia 1069/2009/WE, ale pod warunkiem wykorzystywania ich jako biomasa np. w rolnictwie:
Art. 2. 1. Przepisów ustawy nie stosuje się do:
6) biomasy w postaci:
a) odchodów, podlegających przepisom rozporządzenia 1069/2009/WE,
b) słomy,
c) innych, niebędących niebezpiecznymi, naturalnych substancji pochodzących
z produkcji rolniczej lub leśnej
– wykorzystywanej w rolnictwie, leśnictwie lub do produkcji energii z takiej biomasy za pomocą procesów lub metod, które nie są szkodliwe dla środowiska ani nie stanowią zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi
Uwaga. W Dz. U. L 216/2012 r., str. 3 zamieszczono sprostowanie do rozporządzenia 1069/2009/WE:
– art. 2 ust. 2 lit. k:
zamiast: „k) obornika i moczu, z wyjątkiem obornika i niezmineralizowanego guana.”,
powinno być: „k) kału i moczu, z wyjątkiem obornika i niezmineralizowanego guana.”
– art. 9 lit. f ppkt iv:
zamiast: „(iv) drób zdechły w skorupce;”,
powinno być: „(iv) drób zamarły w skorupce;”
– art. 10 lit. b ppkt ii:
zamiast: „(ii) łby drobiu;”,
powinno być: „(ii) głowy drobiowe;”
Podstawa prawna
[1] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (UO) – Dz. U. Nr 185/2010 r., poz. 1243, ze zm. – art. 2
[2] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów – Dz. U. Nr 112/2001, poz. 1206
[3] Ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu – Dz. U. Nr 147/2007 r., poz. 1033, ze zm.
[4] Ustawa z dnia 29 czerwca 2007 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich – Dz. U. Nr 133/2007 r., poz. 921, ze zm.
[5] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009 r. określające przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1774/2002 (rozporządzenie o produktach ubocznych pochodzenia zwierzęcego) – Dz. U. L 300/2009 r., str. 1, ze zm.
Tematy powiązane
Interpretacja MŚ dotycząca stosowania niewdrożonej na czas dyrektywy
Kiedy zwłoki zwierząt nie podlegają ustawie o odpadach
Temat dnia | 2 komentarze »
Tagi: obornik, odchody zwierząt, odpady, produkt uboczny
A jak zakwalifikować odchody zwierzęce z ogrodów zoologicznych?
Nie są to odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, rybołowstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności – grupa 2, a są odpadami w rozumieniu ww. opinii
A jak rozumieć zapis : … zwierząt futerkowych , bez dodatków innych substancji – czy stosując do tych odchowów biopreparat BIOSAN-P zmienia to klasyfikacje i wtedy zgodnie z zapisami ustawy o nawozach i nawożeniu są one nawozami naturalnymi ?