Pytanie: Na podstawie wykonanych badań gruntu stwierdzono występowanie zanieczyszczenia w obrębie terenu Inwestora. Następnie Inwestor złożył do firmy X zapytanie ofertowe dotyczące oczyszczenia terenu z zanieczyszczonych gruntów – obowiązek naprawienia szkody w środowisku został nałożony na Inwestora w DŚU, obecnie Inwestor zlecił opracowanie programu rekultywacji, który planuje złożyć do RDOŚ. Pytania:

1. Na podstawie jakich decyzji firma X może wykonać zadanie, polegające na usunięciu z terenu inwestycyjnego zanieczyszczonych gruntów. Czy zakładając, że do transportu oraz unieszkodliwienia lub odzysku odpadów firma X zatrudni uprawnionych podwykonawców, może ona wykonać zadanie jedynie na podstawie zatwierdzonego programu gospodarki odpadami?

2. Czy usuwanie zanieczyszczonych gruntów i przekazywanie ich do unieszkodliwienia kwalifikuje się jako usługa w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw? Firma mająca świadczyć usługę jest firmą geologiczną, nie zaś budowlaną.

3. Jakie inne obowiązki formalno-prawne, prócz konieczności uzyskania właściwych pozwoleń, ciążą na podmiocie chcącym wykonywać tego typu usługi, tj. usuwanie zanieczyszczonych gruntów i innych odpadów? [W.Ś]

Odpowiedź: Przepisy ustawy o odpadach mówią, że w przypadku świadczenia określonych usług podmiot je świadczący jest wytwórcą odpadów (art. 3 ust. 3 pkt 22 UO):

3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
22) wytwórcy odpadów – rozumie się przez to każdego, którego działalność lub bytowanie powoduje powstawanie odpadów oraz każdego, kto przeprowadza wstępne przetwarzanie, mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów;
wytwórcą odpadów powstających w wyniku świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw jest podmiot, który świadczy usługę, chyba że umowa o świadczenie usługi stanowi inaczej

Natomiast czy tak określone w tej definicji usługi może wykonywać firma geologiczna a nie budowlana, to moim zdaniem nie jest w tych przepisach przesądzone.

Od 12.03.2010 r. wg art. 17 ust. 1a UO:

Wytwórca odpadów, który prowadzi działalność polegającą na świadczeniu usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw (…), jest obowiązany do uzyskania decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami.

Z powyższego wynika, że w przypadku wytarzania odpadów w związku z ww. usługami (wg wyjaśnień Ministerstwa Środowiska – dotyczy to usług „u klienta”) taka decyzja zatwierdzająca PGO wymagana jest niezależnie od rodzaju i ilości wytwarzanych odpadów, a więc wymagana jest dla wszystkich wytwarzanych w czasie usługi odpadów niebezpiecznych i innych niż niebezpieczne (poza odpadami komunalnymi).

Inna sprawa, to czy usuwanie zanieczyszczonego gruntu kwalifikuje się jako ww. usługa.
Nie jest to takie oczywiste, ale biorąc pod uwagę wykładnię systemową i celowościową (jak bywa tak czasem uzasadniane w interpretacjach MŚ) uważam, że usuwanie zanieczyszczonego gruntu można zakwalifikować do ww. usług. Zasadne jest bowiem w świetle obecnych przepisów, aby podmiot wykonujący usługę usuwania zanieczyszczonego gruntu u różnych klientów w różnych miejscach kraju nie musiał mieć odrębnych decyzji na każde miejsce.
Taki przecież cel przyświecał wprowadzeniu do UO decyzji zatwierdzającej PGO.

Rozważyć jednak trzeba, do jakiego rodzaju usługi (z listy usług w zakresie: budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw) zaliczyć usuwanie zanieczyszczonego gruntu.
W przypadku, gdy usuwanie zanieczyszczonego gruntu związane jest z inwestycją budowlaną, to moim zdaniem można by taką usługę zakwalifikować jako „usługa w zakresie budowy”, analogicznie jak np. usuwanie czystej gleby w ramach przygotowania terenu pod budowę.
Natomiast jeżeli usuwanie zanieczyszczonego gruntu nie jest związane z inwestycją budowlaną, to nie bardzo pasowałaby mi powyższa kwalifikacja. W takim przypadku proponowałabym taką usługę zakwalifikować jako „usługa w zakresie napraw”. Taka kwalifikacja mogłaby też być w przypadku prowadzenia budowy, gdyż usuwanie zanieczyszczonego gruntu, to inaczej w odniesieniu do powierzchni ziemi „naprawa elementów przyrodniczych”, bo wg definicji zawartych w ustawie tzw. szkodowej (art. 6 USZ):

Ilekroć w ustawie jest mowa o:

11) szkodzie w środowisku – rozumie się przez to negatywną, mierzalną zmianę stanu lub funkcji elementów przyrodniczych (…):
a) w gatunkach chronionych lub chronionych siedliskach przyrodniczych (…),
b) w wodach (…),
c) w powierzchni ziemi, przez co rozumie się zanieczyszczenie gleby lub ziemi, w tym w szczególności zanieczyszczenie mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzi;

8) naprawie elementów przyrodniczych, która obejmuje również naturalną regenerację – rozumie się przez to: (…)
c) w odniesieniu do powierzchni ziemi – usunięcie zagrożenia dla zdrowia ludzi, w tym przywrócenie do stanu zgodnego ze standardami jakości gleby i ziemi, w rozumieniu przepisów POŚ

Zanieczyszczony teren wymaga doprowadzenia do takiego stanu, aby nie były przekroczone standardy jakości gleby oraz standardy jakości ziemi określone w rozporządzeniu [5].

Tak więc firma X na wykonanie usługi usunięcia zanieczyszczonego gruntu powinna posiadać decyzję  zatwierdzającą program gospodarki odpadami (PGO).
Usunięty grunt będzie wytworzonym przez firmę X odpadem o kodzie [2]:

17 05 03* – Gleba i ziemia, w tym kamienie, zawierające substancje niebezpieczne (np. PCB)

Firma X może ten odpad transportować sama bez zezwolenia na transport odpadów wymaganego przez art. 28 ust. 1 UO, gdyż wg art. 28 ust. 9 UO:

9. Uzyskanie zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy wytwórcy odpadów, który (…) transportuje wytworzone przez siebie odpady.

Firma X powinna przekazać te odpady do odzysku lub unieszkodliwienia podmiotom, które mają zezwolenie na odzysk lub unieszkodliwienie takiego rodzaju odpadu (17 05 03*) wymagane przez art. 26 ust. 1 UO, gdyż wg art. 25 ust. 2 UO:

2. Posiadacz odpadów może je przekazywać wyłącznie podmiotom, które uzyskały zezwolenie właściwego organu na prowadzenie gospodarowanie odpadami, chyba że działalność taka nie wymaga uzyskania zezwolenia.

Firma X powinna prowadzić ewidencję odpadów: kartę ewidencji odpadu (KEO i kartę przekazania odpadu (KPO), a w przypadku przekazania odpadów na składowisko odpadów – dodatkowo musi mieć wyniki testów zgodności i podstawową charakterystykę odpadów (art. 36 UO).

Firma X powinna na podstawie prowadzonej ewidencji sporządzić i przekazać do 15 marca następnego roku do marszałka województwa zbiorcze roczne zestawienie odpadów (art. 37 UO).

Uwaga. Projekt (z 5.01.2012 r.) nowej ustawy o odpadach (UO2) przewiduje likwidację obecnych wymagań dotyczących m.in. decyzji zatwierdzających program gospodarki odpadami (PGO) wytarzanymi „u klienta” w wyniku świadczenia ww. usług.

Podstawa prawna

[1] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (UO) – Dz. U. Nr 185/2010 r., poz. 1243, ze zm. – art. 17, 21a, 21b, 25, 26, 28, 36, 37
[2] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów – Dz. U. Nr 112/2001, poz. 1206
[3] Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (USZ) – Dz. U. Nr 75/2007 r., poz. 493, ze zm. – art. 6
[4] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (POŚ) – Dz. U. Nr 25/2008 r., poz. 150, ze zm. – art. 3, 105, 378
[5] Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi – Dz. U. Nr 165/2002 r., poz. 1359
[6] Ustawa z dnia 4 marca 2010 r. o świadczeniu usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – Dz. U. Nr 47/2010 r., poz. 278, ze zm.
[7] Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej – Dz. U. Nr 220/2010 r., poz. 1447, ze zm.

Tematy powiązane

Czy w decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami mogą być odpady wytwarzane poza usługami?
Program gospodarki odpadami – teraz tylko jedna decyzja
Dwie decyzje zatwierdzające program gospodarki odpadami
Magazynowanie odpadów – wymagania prawne
Transport odpadów bez własnych środków transportu
Od 2011 r. nowe wzory ewidencji odpadów
Do 15 marca zbiorcze zestawienie odpadów na nowych formularzach

komentarze 2

1. 
   1 Joanna Wilczyńska napisał(a) 16:09, 13.05.2012:

   Stanowisko MŚ z 10.05.2012 r. dotyczące sposobu wypełniania zbiorczych zestawień danych o odpadach

2. 
   2 Joanna Wilczyńska napisał(a) 21:22, 07.09.2016:

   Od 5.09.2016 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 września 2016 r. w sprawie sposobu prowadzenia oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi (Dz. U. poz. 1395), w którym określone są m.in. dopuszczalne zawartości w glebie oraz dopuszczalne zawartości w ziemi substancji powodujących ryzyko, które zastępują dotychczasowe standardy jakości gleby i ziemi

Skomentuj...