Składowiska odpadów – zabezpieczenie roszczeń

Obowiązująca od 1.10.2001 r. ustawa o odpadach [1] wymaga, aby w pozwoleniu na budowę składowiska określona była wysokość i forma zabezpieczenia roszczeń z przeznaczeniem na usunięcie negatywnych skutków w środowisku.

Zabezpieczenie może mieć formę depozytu, gwarancji bankowej, gwarancji ubezpieczeniowej lub polisy ubezpieczeniowej (art. 187 ust. 2 POŚ).

Zarządzający składowiskiem, po wykonaniu obowiązków określonych w decyzji o zgodzie na zamknięcie składowiska, może złożyć wniosek o zwrot ustanowionego zabezpieczenia roszczeń (art. 54 ust. 15 UO).

Zabezpieczenie roszczeń możliwe też było na postawie wcześniejszej, obowiązującej od 1998 r., pierwszej ustawy o odpadach [3], ale nie było to obowiązkowe.

Dopiero w tym roku, w art. 12 ust. 4-6 ustawy [2] zmieniającej ustawę [1] wprowadzono w przepisach przejściowych obowiązek ustanowienia zabezpieczenia roszczeń dla składowisk odpadów, które dotychczas takiego zabezpieczenia nie posiadają:

4. Zarządzający składowiskiem odpadów, który w pozwoleniu na budowę nie ma określonej wysokości i formy zabezpieczenia roszczeń, obowiązany jest do wystąpienia w terminie do 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (tj. do 12.06.2010 r.), z wnioskiem o zmianę pozwolenia na budowę w tym zakresie.

5. Wniosek, o którym mowa w ust. 4, zawiera określenie proponowanej wysokości i formy zabezpieczenia roszczeń.

6. W decyzji zmieniającej decyzję o pozwoleniu na budowę właściwy organ określa wysokość i formę zabezpieczenia roszczeń oraz termin wniesienia zabezpieczenia roszczeń nie dłuższy niż 3 miesiące od dnia otrzymania decyzji.

Na temat tego obowiązku Departament Gospodarki Odpadami Ministerstwa Środowiska udzielił sporo wyjaśnień. Jednak odmienne stanowisko ma Ministerstwo Infrastruktury, które zostało przedstawione w odpowiedzi na interpelację poselską nr 16559:

„Należy zaznaczyć, że decyzja o pozwoleniu na użytkowanie ˝konsumuje˝ decyzję o pozwoleniu na budowę (zob. wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 17 stycznia 2010 r., sygn. akt: II SA/BD 1003/06). Oznacza to, że decyzja o pozwoleniu na budowę traci swój byt prawny po wydaniu pozwolenia na użytkowanie i po tym fakcie nie może zostać uchylona lub zmieniona. Tym samym nie jest możliwa zmiana lub uchylenie decyzji o pozwoleniu na budowę po wydaniu pozwolenia na użytkowanie, bowiem została ona ˝skonsumowana˝ przez pozwolenie na użytkowanie, a tym samym utraciła swój byt prawny.
Jednak zdaniem Ministerstwa Infrastruktury, nie jest możliwe zastosowanie art. 12 ust. 4 ustawy o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw w przypadku, gdy zostało wydane pozwolenie na użytkowanie wysypiska odpadów. Na podstawie przedmiotowego przepisu zmianie powinny podlegać jedynie takie decyzje o pozwoleniu na budowę składowiska odpadów, dla których nie wydano jeszcze decyzji o pozwoleniu na użytkowanie. Jednakże literalnie czytając art. 12 ust. 4 ww. ustawy, decyzja o pozwoleniu na budowę musi zostać zmieniona również gdy składowisko odpadów jest już użytkowane na podstawie pozwolenia na użytkowanie, co w świetle powyższych wyjaśnień jest niedopuszczalne.
Dlatego też Ministerstwo Infrastruktury przygotowało propozycję założeń do projektu zmiany ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw i przekaże je do Ministerstwa Środowiska celem uzyskania opinii o tym rozwiązaniu. Należy założyć, iż zajęcie stanowiska w zakresie będącym przedmiotem interpelacji pani poseł powinno nastąpić w terminie do końca bieżącego roku.”

Podstawa prawna

[1] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (UO) – Dz. U. Nr 185/2010 r., poz. 1243, ze zm. – art. 52-54
[2] Ustawa z dnia 22 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw – Dz. U. Nr 28/2010 r., poz. 145 – art. 12
[3] Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o odpadach – Dz. U. Nr 96/1997 r., poz. 592, ze zm. (uchylona 1.10.2001 r.)
[4] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (POŚ) – Dz. U. Nr 25/2008 r., poz. 150, ze zm. – art. 187, 198