Króćce pomiarowe do pomiaru emisji substancji do powietrza
Pytanie: Czy ferma o obsadzie powyżej 210 DJP jest zobowiązana do kontroli emisji zanieczyszczeń? Czy organ może wymusić na nas obowiązek montażu punktów umożliwiających badanie emisji? Posiadamy wentylatory wyciągowe umiejscowione na szczycie dachu budynku inwentarskiego. Niezależne laboratorium, która podjęło się badania emisji, stwierdziło, że nie ma technicznych możliwości przyłączenia króćców i badanie nie jest możliwe. Organ kontrolny stoi na stanowisku, że musimy zorganizować punkty pomiarowe. Czy takie stanowisko organu jest prawidłowe? Czy jest jakiś przepis, który wprost wymaga od producenta prowadzenia monitoringu, badania ciągłego lub okresowego emisji z budynków inwentarskich? [J.K.]
Odpowiedź: Pomiary emisji (substancji do powietrza, ścieków do wód lub do ziemi, hałasu w środowisku) oraz ilości pobieranej wody reguluje art. 147 POŚ:
Art. 147. 1. Prowadzący instalację oraz użytkownik urządzenia są obowiązani do okresowych pomiarów wielkości emisji i pomiarów ilości pobieranej wody.
2. Prowadzący instalację oraz użytkownik urządzenia są obowiązani do ciągłych pomiarów wielkości emisji w razie wprowadzania do środowiska znacznych ilości substancji lub energii.
3. Zakres obowiązku prowadzenia pomiarów, o których mowa w ust. 1 i 2, może być związany z parametrami charakteryzującymi wydajność lub moc instalacji albo urządzenia.
3a. Jeżeli wykonane przez prowadzącego instalację do termicznego przekształcania odpadów pomiary wykażą, że zostały przekroczone dopuszczalne wielkości emisji do wód, ustanowione w odrębnych przepisach, prowadzący instalację jest obowiązany w ciągu 24 godzin od momentu stwierdzenia przekroczenia tych emisji powiadomić o tym organ ochrony środowiska właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego albo pozwolenia zintegrowanego.
4. Prowadzący instalację nowo zbudowaną lub zmienioną w istotny sposób, z której emisja wymaga pozwolenia, jest obowiązany do przeprowadzenia wstępnych pomiarów wielkości emisji z tej instalacji.
5. Obowiązek, o którym mowa w ust. 4, należy zrealizować najpóźniej w ciągu 14 dni od zakończenia rozruchu instalacji lub uruchomienia urządzenia, chyba że organ właściwy do wydania pozwolenia określił w pozwoleniu inny termin.
W pytaniu nie ma informacji, czy to jest nowa albo istotnie zmieniona ferma, ale jeżeli jest, to wówczas WIOŚ ma podstawę prawną wymagać wstępnych pomiarów na podstawie art. 147 ust. 4 i 5 POŚ.
Niestety, przepis dotyczący wstępnych pomiarów jest bezwarunkowy dla wymagających pozwolenia instalacji nowych lub istotnie zmienionych, a więc nie ma znaczenia, jak wielka jest emisja i jakich substancji, czy jest możliwość zamontowania króćców pomiarowych (wg [6] w każdej osi pomiarowej przekroju pomiarowego musi być zamontowany krócieć pomiarowy z gwintem wewnętrznym M64x4), a jeżeli można zamontować, to czy można przeprowadzić pomiary techniczne, czy tylko orientacyjne.
Jeżeli nie ma technicznych możliwości zamontowania króćców pomiarowych w takim miejscu, aby było to zgodne z normą [6] dla pomiaru technicznego, to wówczas taki pomiar jest orientacyjny, gdyż określony na podstawie pomiaru przepływ obarczony jest zbyt dużą niepewnością.
Przy małej prędkości gazów odlotowych w przekroju pomiarowym, której odpowiada ciśnienie dynamiczne poniżej 10 Pa, a więc przy prędkości ok. 4 m/s (np. przy grawitacyjnym odprowadzaniu gazów odlotowych prędkość wynosi ok. 0,2-1 m/s), nawet przy prawidłowo zamontowanych króćcach pomiarowych pomiar uznaje się za orientacyjny ze względu na zbyt małą prędkość.
Pomiary okresowe albo ciągłe, o których mowa w art. 147 ust. 1 i 2, są obligatoryjne z mocy prawa tylko wtedy, gdy taki obowiązek jest określony w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 148 ust. 1 POŚ [2], gdyż:
Art. 148. 1. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, wymagania w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji, o których mowa w art. 147 ust. 1 i 2, oraz pomiarów ilości pobieranej wody, o których mowa w art. 147 ust. 1.
Obecne nie ma wymagań prowadzenia okresowych bądź ciągłych pomiarów emisji do powietrza z ferm według rozporządzenia [2]. Jednak ferma powyżej 210 DJP wymaga, w związku z [4] i [5], pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza (a w niektórych przypadkach pozwolenia zintegrowanego). W takim pozwoleniu mogą być określone wymagania pomiarowe. Wniosek o takie pozwolenie powinien wg art. 221 ust. 2 pkt 2 POŚ wskazać usytuowanie stanowisk do pomiaru wielkości emisji w zakresie gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza oraz proponowany zakres, metodykę i sposób wykonywania tych pomiarów. Spotkałam się jednak z tym, że w takim wniosku określano, że nie ma możliwości technicznych usytuowania stanowisk pomiarowych tak, aby pomiar był techniczny i w związku z tym nie wnioskuje się o ustalanie warunków pomiarów i tak też w pozwoleniu było to potem wpisane.
Uważam, że wszelkie dostawianie kanału do wentylatora tylko po to, aby można było zamontować króćce pomiarowe, powoduje wzrost oporów hydraulicznych, a tym samym spadek wydajności wentylatora zgodnie z jego charakterystyką. Tak dostawiony kanał na czas pomiaru powoduje wykazanie mniejszego przepływu od rzeczywistego, co w rezultacie daje nierzeczywisty pomiar emisji substancji. Pozostawienie takiego kanału dostawionego do wentylatora powoduje na stałe obniżenie krotności wymian, co może spowodować niedotrzymanie wymaganych norm w pomieszczeniu, albo konieczność zwiększenia wydajności wentylatora (większe obroty, ale większe zużycie prądu, albo wymiana na inny).
Uważam, że przepis art. 147 ust. 4 POŚ jest zbyt restrykcyjny, ale jego egzekwowanie zależy od „życiowego” podejścia WIOŚ …
Uwaga. Wg art. 3 pkt 7 POŚ:
Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
7) istotnej zmianie instalacji – rozumie się przez to taką zmianę sposobu funkcjonowania instalacji lub jej rozbudowę, która może powodować znaczące zwiększenie negatywnego oddziaływania na środowisko;
Dla instalacji IPPC [6] wymagającej pozwolenia zintegrowanego jest doprecyzowanie istotnej zmiany w art. 214 ust. 3 POŚ:
3. Zmianę w instalacji uważa się za istotną w szczególności, gdy zwiększana skala działalności wynikająca z tej zmiany, sama w sobie, kwalifikowałaby ją jako instalację, o której mowa w przepisach [6] wydanych na podstawie art. 201 ust. 2.
Uwaga. Stosowanie polskiej normy jest dobrowolne, jeżeli nie jest przywołana w konkretnym akcie prawnym (np. rozporządzeniu).
Podstawa prawna
[1] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (POŚ) – Dz. U. z 2013 r. poz. 1232, ze zm.
[2] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2014 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody – Dz. U. z 2014 r. poz. 1542
[3] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie rodzajów wyników pomiarów prowadzonych w związku z eksploatacją instalacji lub urządzenia i innych danych oraz terminów i sposobów ich prezentacji – Dz. U. Nr 215/2008 r., poz. 1366
[4] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko – Dz. U. Nr 213/2010 r., poz. 1397, ze zm.
[5] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie przypadków, w których wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza z instalacji nie wymaga pozwolenia – Dz. U. Nr 130/2010 r., poz. 881
[6] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 sierpnia 2014 r. w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości – Dz. U. z 2014 r. poz. 1169
[7] Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości pyłu. Pomiar stężenia i strumienia masy pyłu w gazach odlotowych metodą grawimetryczną – PN-Z-04030-7
Tematy powiązane
Stanowiska pomiarowe w pozwoleniu
Kiedy pomiary musi wykonać laboratorium akredytowane
II OSK 238/06 – Wyrok NSA
Pytania i odpowiedzi | 4 komentarze »
Tagi: ferma, króćce, pomiary
Do wyznaczania miejsc pomiarów służy norma PN-EN 15259:2008 „Jakość powietrza – Pomiary emisji ze źródeł stacjonarnych – Wymagania dotyczące miejsc pomiaru i odcinków pomiarowych, celu i planowania pomiaru oraz sprawozdania”.
Tylko co w przypadku budynku inwentarskiego jest źródłem?
Czasem nie cały budynek? Czy w takim razie pomiaru nie powinno się dokonywać ze wszystkich miejsc unosu (emitorów/wentylatorów) jednocześnie?
Norma PN-EN 15259:2008 jest wycofana i zastąpiona przez PN-EN 15259:2011 – wersja polska, o takim samym tytule:
„Jakość powietrza – Pomiary emisji ze źródeł stacjonarnych – Wymagania dotyczące miejsc pomiaru i odcinków pomiarowych, celu i planowania pomiaru oraz sprawozdania”
W przypadku silosów, czy tak jak tu – budynków gospodarczych – trudno mówić o możliwości wykonania takich pomiarów.. pytanie 'wlo’ jest więc już razem z sugerowaną odpowiedzią ;)