Odzysk odpadów na składowisku

Pytanie: Jak się ma zapis art.123 w stosunku do art. 129 ust. 4 pkt 7 „nowej ” ustawy o odpadach? Skoro faza eksploatacyjna obejmuje rekultywację (wszystkie prace włącznie z nasadzeniami i innymi pracami) zgodnie z art.123, to jakie rodzaje odpadów jeszcze mogę użyć w fazie poeksploatacyjnej oraz sposób ich użycia zgodnie z wytycznymi co powinna zawierać instrukcja prowadzenia składowiska? [G.R.]

Odpowiedź: Faktycznie, nowa ustawa o odpadach [1] włączyła rekultywację do okresu eksploatacji składowiska:

Art. 123. 1. Okres przygotowania do budowy, budowy oraz prowadzenia składowiska odpadów obejmuje fazy:
1) przedeksploatacyjną – okres poprzedzający uzyskanie pierwszej ostatecznej decyzji zatwierdzającej instrukcję prowadzenia składowiska odpadów;
2) eksploatacyjną – okres od dnia uzyskania pierwszej ostatecznej decyzji zatwierdzającej instrukcję prowadzenia składowiska odpadów do dnia zakończenia rekultywacji składowiska odpadów;
3) poeksploatacyjną – okres 30 lat liczony od dnia zakończenia rekultywacji składowiska odpadów.
2. Dzień zakończenia rekultywacji składowiska odpadów jest równocześnie dniem zamknięcia tego składowiska.

Składowisko w fazie eksploatacji spełnia definicję instalacji z art. 3 pkt 6 lit. c POŚ jako budowla, której eksploatacja może spowodować emisję. Tak więc odzysk odpadów w fazie eksploatacyjnej, to odzysk w instalacji i oprócz instrukcji prowadzenia składowiska powinien być też uwzględniony w pozwoleniu zintegrowanym albo zezwoleniu na przetwarzanie odpadów. Przy czym wykorzystanie odpadów na warstwy izolacyjne (przekładki), do budowy tymczasowych dróg dojazdowych na składowisku odpadów, do budowy skarp, w tym obwałowań, kształtowania korony składowiska, a także wykonywania okrywy rekultywacyjnej (biologicznej) musi być zgodne w zakresie rodzajów stosowanych odpadów i warunków ich odzysku z rozporządzeniem w sprawie składowisk odpadów [3].

Ponadto nowa ustawa o odpadach w miejsce instrukcji eksploatacji składowiska odpadów wprowadziła obowiązek posiadania przez zarządzającego składowiskiem instrukcji prowadzenia składowiska odpadów. Jeżeli do 23.01.2015 r. nie złożył on wniosku o wydanie decyzji zatwierdzającej nową instrukcję, to z mocy art. 240 ust. 4 UO2 decyzja zatwierdzająca starą instrukcję wygasła. Art. 129 UO2 określa, do kogo złożyć wniosek, co wniosek musi zawierać, co się do niego dołącza i co nowa instrukcja musi zawierać, m.in.:

4. Instrukcja prowadzenia składowiska odpadów obejmuje fazę eksploatacyjną oraz fazę poeksploatacyjną i zawiera:
7) rodzaje odpadów, które mogą zostać użyte na tym składowisku odpadów, zamiast innych materiałów, w fazie eksploatacyjnej i poeksploatacyjnej, oraz sposób ich użycia

Tak więc faktycznie w instrukcji należy podać rodzaje odpadów i sposób ich użycia nie tylko w fazie eksploatacyjnej, ale też w fazie poeksploatacyjnej (okres 30 lat po zakończeniu rekultywacji), jeżeli się przewiduje.

W fazie poeksploatacyjnej (składowisko nie jest już „instalacją”, a więc odzysk odpadów będzie poza instalacją) moim zdaniem może być potrzeba wykorzystania odpadów np.:

– do użyźnienia wierzchniej warstwy – wówczas stosować można rodzaje odpadów wymienione w nowym rozporządzeniu dotyczącym odzysku R10 [4] i zgodnie z jego warunkami;

– do utwardzenia powierzchni terenu (np. ścieżki, place) – wówczas stosować można rodzaje odpadów wymienione w starym rozporządzeniu dotyczącym odzysku odpadów poza instalacjami [5] i zgodnie z jego warunkami, ale trzeba określać obecnie obowiązujące kody odzysku, bo w UO2 nie ma już R14 i R15 (jest projekt nowego rozporządzenia).

Uwaga. Zarządzający składowiskiem wnosi na opłaty za korzystanie ze środowiska, ale tylko za odpady składowane (unieszkodliwiane) na składowisku, a nie za odpady wykorzystane (odzyskiwane). Pamiętać przy tym trzeba, że musi mieć ważną decyzję zatwierdzającą instrukcję (nową, albo jeszcze starą), bo przy braku musi dodatkowo wnieść opłatę podwyższoną wg art. 293 POŚ:

Art. 293. 1. Za składowanie odpadów bez uzyskania decyzji zatwierdzającej instrukcję prowadzenia składowiska odpadów podmiot korzystający ze środowiska ponosi, z zastrzeżeniem ust. 3–5, opłaty podwyższone w wysokości 0,05 jednostkowej stawki opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku za każdą dobę składowania.

7. Opłatę podwyższoną ponosi się niezależnie od opłaty za umieszczenie odpadów na składowisku.

Podstawa prawna

[1] Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (UO2) – Dz. U. z 2013 r. poz. 21, ze zm. – obowiązuje od 23.01.2013 r.
[2] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (POŚ) – Dz. U. z 2013 r. poz. 1232, ze zm.
[3] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie składowisk odpadów – Dz. U. z 2013 r. poz. 523
[4] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 stycznia 2015 r. w sprawie procesu odzysku R10 – Dz. U. z 2015 r. poz. 132
[5] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 marca 2006 r. w sprawie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów poza instalacjami i urządzeniami – Dz. U. Nr 49/2006 r., poz. 356