Kiedy zwłoki zwierząt nie podlegają ustawie o odpadach
Pytanie: Mam kilka wątpliwości odnośnie padliny zwierząt gospodarskich/hodowlanych. Zgodnie z rozporządzeniem WE 1069 2009 zwierzęta padłe i odpadowa tkanka zwierzęca przestają być odpadami. W takim przypadku czy i jak należy prowadzić ewidencję odpadów ? Czy wystawianie KPO z kodami 02 01 80 – 02 01 82 jest jakoś regulowane ? Czy przy tworzeniu rocznego zestawienia i przekazywania informacji do odpowiedniego organu należy wykazywać „odpady” z tej kategorii.
W firmie w której pracuje dwa przedsiębiorstwa odbierają padlinę zwierząt. Jeden odbiera upadki zwierzęce i wystawia KPO z kodami odpadów. Drugie przedsiębiorstwo odbiera również upadki ale wystawia „dokument handlowy przy przewozie wyłącznie na terytorium RP ubocznych produktów zwierzęcych Kategoria 2 w rozumieniu rozp. Nr 1774/2002”. Który sposób jest prawidłowy oraz jak należy ewidencjonować i przekazywać informacje do odpowiedniego organu w przypadku drugim ? [P.S.]
Odpowiedź: Od 12.03.2010 r. do zwłok zwierząt nie trzeba stosować wymagań ustawy o odpadach [1] w niektórych przypadkach, gdyż w art. 2 ust. 2 UO dodano pkt 6a:
2. Przepisów ustawy nie stosuje się do: (…)
6a) zwłok zwierząt, w zakresie uregulowanym przepisami rozporządzenia (WE) nr 1774/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 października 2002 r. ustanawiającego przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi
W uzasadnieniu do projektu wprowadzającego ten przepis do UO wyjaśniono:
W obecnie obowiązującej ustawie o odpadach brak było takiego wyłączenia, co prowadzi do dwutorowego stosowania przepisów i nakładania się kompetencji Inspekcji. Takie wyłączenie zapewni, że kompetencje służb ochrony środowiska oraz zakres kar proponowanych w zmianie ustawy obejmie, w sposób niebudzący wątpliwości, przypadki postępowania ze zwłokami zwierzęcymi nieregulowane w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1774/2002, jak na przykład porzucanie zwłok zwierząt czy samowolne ich zakopywanie w niedozwolonych miejscach.
W dniu 3.03.2011 r. zamieszczono na stronie Internetowej Ministerstwa Środowiska stanowisko (obecnie już nie ma tego) w sprawie tematów poruszanych w pytaniach zgłoszonych przez urzędy marszałkowskie i wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska w trakcie spotkania w dniu 5 października 2010 r., a dotyczące zmian wprowadzonych do UO przez ustawę z dnia 22 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 28/2010 r., poz. 145), m.in.:
– pytanie WIOŚ w Szczecinie:
Konsekwencje dla prowadzących instalacje hodowli zwierząt oraz przetwarzania odpadowej tkanki zwierzęcej wyłączenia z przepisów ustawy o odpadach „zwłok zwierząt”. Zakres stosowania, konieczność zmiany posiadanych pozwoleń zintegrowanych, brak konieczności prowadzenia ewidencji odpadów itp.
– stanowisko MŚ:
Spod przepisów ustawy wyłączono jedynie zwłoki zwierząt w zakresie uregulowanym przepisami rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady 1774/2002 z dnia 3 października 2002 r., ustanawiające przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi (…), tzn. zwłoki zwierząt wymienione w art. 5 ust. 1 lit. e ww. rozporządzenia, nie zaś odpadową tkankę zwierzęcą. Zatem w decyzjach regulujących gospodarkę odpadami nie należy uwzględniać kodu odpadu 02 01 82, natomiast zakresy kodów 02 01 80* i 02 01 81 powinny być zawężone i obejmować wyłącznie zwłoki zwierząt, a sam kod powinien być poprzedzony literami ex.
– pytanie UM Woj. Wielkopolskiego:
W jaki sposób należy interpretować przepis art. 2 ust. 2 pkt 6a wyłączający zwłoki zwierząt z odpadów. Czy w związku z ww. przepisem nie należy uwzględniać w decyzjach regulujących gospodarkę odpadami następujących kodów odpadów: 02 01 80*, 02 01 81 oraz 02 01 82 ?
– stanowisko MŚ:
Spod przepisów ustawy wyłączono jedynie zwłoki zwierząt, nie zaś odpadową tkankę zwierzęcą. Zatem w decyzjach regulujących gospodarkę odpadami nie należy uwzględniać kodu odpadu 02 01 82, natomiast zakresy kodów 02 01 80* i 02 01 81 powinny być zawężone i obejmować wyłącznie zwłoki zwierząt, a sam kod powinien być poprzedzony literami ex.
Z powyższego wynika, że dla zwłok zwierząt zdefiniowanych w art. 2 ust. 2 pkt 6a UO katalog odpadów [3] będzie zawężony następująco:
– podgrupa:
02 01 – Odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, leśnictwa, łowiectwa i rybołówstwa
– rodzaje odpadów:
ex 02 01 80* – Zwierzęta padłe i ubite z konieczności oraz odpadowa tkanka zwierzęca, wykazujące właściwości niebezpieczne
ex 02 01 81 – Zwierzęta padłe i odpadowa tkanka zwierzęca stanowiące materiał szczególnego i wysokiego ryzyka inne niż wymienione w 02 01 80
02 01 82 – Zwierzęta padłe i ubite z konieczności
Uważam jednak, że z art. 2 ust. 2 pkt 6a UO nie wynika, aby to zwolnienie dotyczyło tylko zwłok zwierząt zaliczonych do kategorii 2.
Ponadto obecnie należy mieć na uwadze dalszą zmianę przepisów, bo obowiązujące od 4.03.2011 r. rozporządzenie nr 1069/2009/WE [2] zastąpiło rozporządzenie 1774/2002/WE, informując w art. 54:
Rozporządzenie (WE) nr 1774/2002 traci moc ze skutkiem od dnia 4 marca 2011 r. Odesłania do rozporządzenia (WE) nr 1774/2002 interpretuje się jako odesłania do niniejszego rozporządzenia i odczytuje zgodnie z tabelą korelacji zawartą w załączniku do niniejszego rozporządzenia.
Z powyższego wynika, że obecnie zwłoki zwierząt nie podlegają ustawie o odpadach, gdy postępowanie z nimi jest zgodne z rozporządzeniem nr 1069/2009/WE.
Dotyczy to więc zwierząt, które padły z innych przyczyn niż ubój lub zabijanie z przeznaczeniem do spożycia przez ludzi, w tym zwierząt zabitych w celu zwalczania chorób, z którymi postępuje się zgodnie z wymaganiami rozporządzenia nr 1069/2009/WE jako z produktami ubocznymi pochodzenia zwierzęcego nieprzeznaczonymi do spożycia przez ludzi.
Zwolnienie ze stosowania przepisów ustawy o odpadach dotyczy więc wymienionych w pytaniu padłych zwierząt, gdy kwalifikowane są one do materiału kategorii 2 na podstawie art. 9 rozporządzenia nr 1069/2009/WE, ale zwolnienie dotyczy tylko wtedy, gdy padłe zwierzęta usuwane są zgodnie z art. 13 albo stosowane zgodnie z art. 11, 13, 17 lub 18 rozporządzenia nr 1069/2009/WE i z zachowaniem innych wymagań tego rozporządzenia.
Do tych przepisów unijnych odwołuje się art. 26 ustawy [4], a w art. 77 pkt 6 i art. 85 ust. 1 pkt 1a tej ustawy określone są sankcje za nieprzestrzeganie tych przepisów unijnych.
Na przewóz na terytorium kraju produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, w tym na przewóz padliny, wymagany jest wg rozporządzenia [5], wydanego na podstawie art. 26 ustawy [4], dokument handlowy sporządzony w trzech egzemplarzach przez podmiot zbywający, z których jeden pozostaje u tego podmiotu, drugi otrzymuje przewoźnik, a trzeci otrzymuje podmiot nabywający. Dokument handlowy musi być przechowywany przez 2 lata. Wzór dokumentu handlowego dla materiału kategorii 2 określa załącznik nr 2 do rozporządzenia [5].
Uważam więc, że jeżeli postępowanie z padliną jest zgodne z rozporządzeniem nr 1069/2009/WE i ustawą [4], a na jej przewóz wystawiony jest dokument handlowy, to do takiej padliny nie stosuje się ustawy o odpadach, a więc nie uwzględnia się takiej padliny:
– w decyzjach administracyjnych wydawanych na podstawie ustawy o odpadach m.in. na wytwarzanie odpadów (art. 17 UO) i na gospodarowanie odpadami (art. 26, 28 UO),
– w ewidencji (art. 36 UO), a więc nie trzeba zakładać karty ewidencji odpadu (KEO) i wystawiać karty przekazania odpadu (KPO),
– w zbiorczych zestawieniach danych o odpadach (art. 37 UO) przekazywanych co roku do 15 marca do marszałka województwa.
Uwaga. Sytuacja nieco zmieni się (zwolnienie będzie dotyczyć tylko unieszkodliwianych a nie wykorzystywanych padłych zwierząt) wg nowej ustawy o odpadach (UO2), która wdroży dyrektywę 2008/98/WE, gdyż wg projektu (z 3.10.2011 r.) tej ustawy przepisów UO2 nie będzie się stosować m.in. do:
zwłok zwierząt, które poniosły śmierć w inny sposób niż przez ubój, w tym zwierząt uśmierconych w celu wyeliminowania chorób epizootycznych, i które są unieszkodliwiane zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1069/2009.
Podstawa prawna
[1] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (UO) – Dz. U. Nr 185/2010 r., poz. 1243, ze zm. – art. 2
[2] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009 r. określające przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1774/2002 (rozporządzenie o produktach ubocznych pochodzenia zwierzęcego) – art. 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 17, 18, 22 – obowiązuje od 4.03.2011 r.
[3] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów – Dz. U. Nr 112/2001, poz. 1206
[4] Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt – Dz. U. Nr 213/2008 r., poz. 1342, ze zm. – art. 26, 77 pkt 6, 85 ust. 1 pkt 1a
[5] Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 20 października 2005 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy przewozie, wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ubocznych produktów zwierzęcych oraz sposobu wykorzystania tych produktów – Dz. U. Nr 217/2005 r., poz. 1839
[6] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy – art. 2 ust. 2 lit. b i c
Tematy powiązane
Interpretacja MŚ dotycząca stosowania niewdrożonej na czas dyrektywy
Interpelacja poselska nr 3069 – w sprawie uregulowań prawnych dotyczących utylizacji zwłok zwierząt domowych
Pytania i odpowiedzi | 5 komentarzy »
Tagi: KEO, KPO, odpady, padlina, przepisy, sanitarne, zbiorcze, zestawienie, zwłoki
W artykule zweryfikowałam kody odpadów uważając, że w powyższych wyjaśnieniach MŚ miało być napisane:
„zakresy kodów 02 01 80* i 02 01 81 powinny być zawężone i nie obejmować zwłok zwierząt”
zamiast pomyłkowo napisane: „zakresy kodów 02 01 80* i 02 01 81 powinny być zawężone i obejmować wyłącznie zwłoki zwierząt”
Projekt z 5.01.2012 r. nowej ustawy o odpadach (UO2) – przekazany po raz III na Stały Komitet Rady Ministrów
Projekt (z 28.05.2012 r.) nowej ustawy o odpadach (UO2) – druk sejmowy nr 456 – został skierowany do Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa do I czytania
Co w przypadku zwłok zwierząt (np. padłych kur), które poniosły śmierć w sposób inny niż przez ubój, w tym zwierząt uśmierconych w celu wyeliminowania chorób epizootycznych i które są unieszkodliwiane zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1069/2009, jeżeli rozporządzenie mówi (art. 13), że materiał kat. 2 „jest usuwany jako odpady w drodze spalania” albo „jest usuwany na zatwierdzonym składowisku odpadów ..” . Czy spalarnia odpadów albo składowisko odpadów może przyjąć coś co nie jest odpadem np. padłe zwięrzęta?
Marta, w takim przypadku zwłoki zwierząt są odpadem, ale nie stosuje się do nich przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (wg art. 2 pkt 10 tej ustawy), bo należy stosować wyłącznie przepisy rozporządzenia (WE) nr 1069/2009. Chodzi o to, aby nie dublować przepisów. Do takich odpadów m.in. nie trzeba mieć więc zezwoleń i prowadzić ewidencji, które są wymagane przez ustawę o odpadach dla innych odpadów.